تجربه های لبنان

مطالب تاریخی -سیاسی-اجتماعی وجغرافیایی

تجربه های لبنان

مطالب تاریخی -سیاسی-اجتماعی وجغرافیایی

القاب کشورها

القاب کشورها

آرژانتین...........سرزمین نقره

اسپانیا...........سرزمین ماتادور

اتریش.............سرزمین دانوب

ایتالیا..............کشور چکمه ای

ایسلند............سرزمین یخ های جاودانی

برزیل...............کشور قهوه

بحرین..............مروارید خلیج

پرو..................سرزمین اینکاها

تبت................بام جهان

چاد.................کشور دریاچه

چین................کشور آسمانی

ژاپن.................آفتاب تابان

سوئد...............کشور باسوادها

سیلان.............گوشواره هندوستان

ساحل عاج.......کشور فیل ها

شوروی(سابق)........ پشت پرده آهنین

شیلی...............کشور دراز

فنلاند................کشور هزار دریاچه

فلسطین............ارض المقدس

فیلیپین..............کشور جزیره ها

کنیا...................کشور مائومائو

کوبا...................کاسه شکر

مالدیو................کشور خوشه ای

مصر...................سرزمین فراعنه

نپال...................آمال کوهنوردان

ونیز...................ملکه آدریاتیک

هلند.................کشور گل لاله

تمدن مصر

 

اهرام مصر :

عهد دودمان سوم مصر معمار نابغه ای به نام ایم حوتپ Imhotep برای فرعون مصر، زوسر «جوزر» (حدود ٢٦٤٩ - ٢٦٦٣ ق م) مجتمع عظیمی در سقاره، و گورستان گروهی نزدیک تختگاه مصر؛ ممفیس می سازد. افزون بر این، هرمی پله پله از سنگ بنا ساخت مرقد و تأسیسات جانبی دیگری در اطراف هرم بدان افزود. هرم عظیم زوسر که به منظور حفاظت از جسد فرعون مصر بنا گردید؛ کهن ترین اثر معماری باقی مانده از مصر باستان است. این معماری خود الگویی گشت تا آیندگان به تقلید و تبعیت از آن، دست به کار ساختمانی عظیمی بزنند که یکی از عجایب هفتگانه جهان شناخته شود.

معماری پادشاهی کهن، اهداف و انگیزه های آن دست مایه ای گردید تا مورخان و باستان شناسان بر این دوره پانصدساله و شرایط و اوضاع اجتماعی آن را بر مبنای بناهایی که به هر صورت از سنگ آهک و گرانیت در مقیاس بزرگ برای ساختن ساختمان ها در مقبره ها به کار می رفت، شناسایی کنند.

جالب اینکه در این دوره ، معابدی شبیه آنچه در دودمان یکم و دوم پادشاهی متداول بود، به ندرت ساخته می شد .

به طوریکه اشاره شد، در پایان دودمان سوم پادشاهی، ساختن اهرام آغاز و به تدریج گسترش پیدا کرد. اما کمال حشمت این معماری تنها مدیون دودمان چهارم پادشاهی است که در آن عهد احداث چنین آرامگاه های پادشاهی با عظمت و پرشکوه، رونقی فراوان یافت.

ساخت اهرام مهمترین و اصلی ترین سازندگی این دوره را تشکیل می دهد؛ این معماری بدیع خود موجد تحولی شگرف گردید و تمدن و فرهنگ فراعنه به یک شکوفایی بی نظیر دست یافت؛ به گونه ای که مشعل هدایتی برای صنعتگران مصری برای یک دوره سه هزار ساله بعدی شد. اهرام مصر نمایانگر اوج دستاوردهای فنی، معماری، طراحی و تزیینات است که تنها در سایه یک سازمانبندی منظم، استادکارانی بی نظیر و هنرمندانی با انگیزه های قوی، و مهم تر از همه امنیت کافی و ثروتی کلان امکان پذیر بود. دوره دودمان چهارم پادشاهی اندکی افزون بر یک سده دوام آورد (٢٤٩٨-٢٦١٣پ م) و شش پادشاه از این دودمان بر مصر فرمانروایی کردند.

هرم غول پیکر مصر از قدیمی ترین عجایب هفتگانه است البته این تنها بنایی است که در میان عجایب هفتگانه تا به امروز باقی مانده است.

زمانی که این هرم ساخته شد بلندترین ساختمان جهان در آن زمان محسوب می شدواین رتبه را تا ٤٠٠٠ سال حفظ کرد.

پادشاهان مصر باستان را فراعنه می نامیدند.یکی از این پادشاهان خفو بود. در حدود ٢٥٨٠سال قبل از میلاد مسیح این هرم بزرگ را برای محل دفن یاهمان آرامگاه فرعون ساخته اند.

خفو همان فرمانروایی است که یونانی ها اوراخئوپس می نامیدند.

وپس از مدتی پسر و نوه ی خفو نیز برای خود هرم هایی را ساختند البته در اطراف ودر مجاورت این سه هرم چند هرم کوچک نیز بنا شده اند که این هرم ها مطعلق به درباریان وملکه ها بوده است.

مصریان باستان اعتقاد داشته اند که انسان پس از مرگ دوباره زنده می شود وبه همین خاطر در اطراف جسد مومیایی شده ی مردگان خود موادغذایی ووسایل دفایی و... رابه همراه آن ها دفن می کردن واهرام مصر نیز برای حفاظت ازجسد خفو و فراعنه ی دیگر ساخته شده است.

اهرام مصر از سه هرم بزرگ تشکیل شده است که درکنار آنها هرم های کوچکی نیز وجود دارند.وقتی ما اهرام مصر را از نزدیک می بینیم هرم وسطی از همه بزرگتر به نظر می رسد ولی این اشتباه است زیرا که هرم وسط چون روی زمین مرتفع تری بنا شده است بزرگ تر به نظر می رسد.ولی در اصل هرم خفو که سمت چپ هرم وسط قراردارد از همه بزرگتر است .

هرم ها درگورستانی قدیمی در جیزه واقع شده اند. گروهی از باستان شناسان عقیده دارند که ٠٠٠/١٠٠ کارگر به مدت بیست وسه سال کارکردند ودر این هرم بیش از دوملیون نیم سنگ به کار رفته که وزن آن ها از٥/ ٢تن تا چهل تن وزن دارد را بنا کرده اند. یکی از طریقه هایی که احتمال دارد مصریان باستان سنگ های غول پیکر را حمل می کردند شیوه ی غلطاندن و بلند کردن است

یکی از دانشمندان اتریشی به نام آقای پروفسر دکتر اسکارریدل برای این معما راه حلی پیشنهاد کرده است او می گوید که مصریان برای حمل این سنگ ها دور هم جمع می شدند و با نیروی خود و به وسی له ی اهرم هایی این سنگ ها را می غلتاندند و در این باره نظر های بسیاری وجود دارد بعضی از باستان شناسان عقیده دارند که این سنگ ها را با استفاده از سطوح شیبدار ماسه ای به بالای هرم ها می بردند.

وعده ای از باستان شناسان عقیده دارند که مصریان از داروهای نیروزای قوی استفاده می کردند وبه وسیله ی آنها این سنگ ها را به بالا می بردند.

اهرام مصر از هر نظر چه از نظر معماری وموقعیت جغرافیایی در محل مناسبی قرار دارد.

-هرم به گونه ای ساخته شده است که به چهار جهت اصلی مشرف است.

-خط مداری که از روی جیزه می گذرد دقیقا خشکی ها وآب های روی کره ی زمین را دقیقا نصف می کندوهرم در چنین نقطه ای از نصف النهار ساخته شده است.

-فاصله ی میان مرکز زمین تا هرم کاملا برابر است.

-اندازه ی سطحی چهارجانبی حرم دقیقا برابراست با ارتفاع هرم.

-نوک هرم بزرگ دقیقا شمال واطرافش نیز طول استوا را تمثیل می نمایند.

تمامی این محاسبات بیان گر آن است که اهرام مصر با اندازگیری های دقیق ریاضی ونجومی همراه است که نشان می دهد درآن زمان مصریان از نظر معماری بسیار پیشرفته بوده اند .

سنگ هایی که دراین هرم به کار رفته است از خود کشور مصر گرفته نشده اند وطبق نظر بعضی از کارشناسان وباستان شناسان سنگ ها به مدت ده سال توسط کارگران حمل می شده است وبعد از ده سال تازه به محل بنای اهرام مصر آورده شدند هنوز هیچ کس نمی داند که این سنگ ها مطعلق به چه کشوری است و یا مهندس یا معمار اهرام مصر چه کسی بوده است واز چه شیوه ای استفاده شده است.

نکته ای که باید دراینجا به آن اشاره کرد این است که کارگران اهرام مصربر اثاث یاداشت های هردوت گویا درعرض بیست سال متمادی حدود صد هزار کارگر در ساخت اهرام مشغول بودند. جالب اینکه هرکارگر روزانه به اندازه ی یکصد گرم پیاز مصرف می کرده اند با این حساب مشخص می گردد که هر روز برای تامین غذای یکصدهزار کارگر معادل ده هزار کیلو پیاز نیاز بوده است. این رقم در ده روز به یکصد هزار کیلو می رسد.

(یکصدتن )ومسلما در ماه نیز به سیصد تن می رسد . بااین محاسبه مشخص است که درعرض شش ماه کار متوالی حدود هزاروهشتصدتن پیاز مصرف شده است.

باتوجه به آن که درآن زمان پیاز ها را با چه زحمات وسختی ای از اقصی نقاط جهان وارد مصر می کردند البته ما باید نیاز خود مردم مصر رانیز به این میزان بیفزاییم. اساس ارزیابی متر مکعب به اندازه ی فاصله ی میان خورشید و آلفا قنطوریس بوده واگر میزان گازهای حاصل از مصرف پیاز را که مردمان آن زمان دفع می کردند حساب کنیم به اندازه ی میزان پارگی به اندازه ی از بین رفتن لایه ی ازن اطراف کره ی زمین است.

مجسمه ی ابولهول :

یکی از آثار بسیار زیبایی که در روبه روی هرم بزرگ قرار دارد مجسمه ی ابولهول است این مجسمه از لحاظ معماری بسیار زیبا می باشد و طبق مدارک به دست آمده این مجسمه وظیفه ی محافظت از اهرام مصر و قبر خفو را دارد.

فرعون به خاک سپرده می شود :

مصریان قدیم می پنداشتند که وقتی کسی می میرد باید از بدن او نگهداری کرد تا روحش بتواند به زندگی پس از مرگ ادامه دهد. ازهمین رو اندام های داخلی بدن مردگان مانند قلب وکلیه و کبدو... را از بدن خارج می کردند وآن را با روشی مخصوص به نمک آغشته می کردند. سپس بدن را با پارچه های کتانی نوار پیچ می کردند بدین ترتیب بدن مرده مومیایی می شد. عاقبت شده به همراه لباس و غذا و وسایل دفایی مورد نیاز او به خاک سپرده می شود.یال هرم خفو ٢٣٠متراست ومساحت قاعده ی آن بزرگتر از مساحت نه زمین فوتبال است.

بعد از کشف جسد خفو در زیر هرم او یک کشتی پیدا شد که برای رد شدن خفو از رود نیل قرارداده شده بود.

بعد از خفو نیز فراعنه ای روی کار آمدند مانند: منقرع (نوه ی خفو).خفرع (پسرخفو)کفرع (پسرخفو).

اشترانکوه

اشترانکوه واقع در لرستان

اُشْتُران‌ْ‌کوه‌، رشته‌کوهی است در شرق استان لرستان، از بلندترین‌ رشته‌کوه‌های کوهستان‌ زاگرس‌. این رشته‌کوه از غرب به شهرستان دورود، از شمال به شهرستان ازنا و از شرق و جنوب به شهرستان الیگودرز محدود می‌شود. بلندترین قله این رشته‌کوه به نام سن‌بران ۴۰۵۰ متر بلندا دارد. این رشته‌کوه سرچشمه یکی از سرشاخه‌های رود دز به نام ماربره است که در دوره کوهزایی جدید ایجاد شده‌است و به گفته زمین شناسان این کوه از جمله کوه‌های جوان می‌باشد که در ۳۰ میلیون سال پیش ایجاد شده‌است.


قله‌های بلند و پر برف، دره‌های ژرف و طولانی، رودهای دائمی، پوشش گیاهی و جانوری بسیار متنوع، روستاهای کوهپایه‌ای از جمله ویژگی‌های اشترانکوه می‌باشد که به سبب بلندی در شعاع
۱۰۰ کیومتری به خوبی پیدا است.

گفته می‌شود نام آن به سبب وجود قله‌های ۸ گانه که هر کدام بلندتر از ۴۰۰۰ متر می‌باشد و مانند کاروانی از شتر به ردیف قرار گرفته، به شترکوه و یا اشترانکوه معروف گشته‌است.

قله‌های‌ مهم‌ آن‌ از شمال‌ باختری‌ به‌ جنوب‌ خاوری‌ این‌هاست‌: چال‌ میشان‌، گل‌گل‌، گل‌گهر، سن‌ بران‌، کوله‌ لایو، میرزایی‌، فیالسون‌، لگه‌، سراب‌ شاه‌ تخت‌، سوزنی مهرجمال‌، پیاره‌ دره‌ تخت‌، پیاره‌ کمندون‌، ازنادر و کوله‌جنو.

در ارتفاعات‌ اشتران‌کوه‌ دره‌هایی‌ یخچالی‌ وجود دارد که‌ در اصطلاح‌ محلی‌ به‌ آنها چال‌ می‌گویند. از جمله این‌ چال‌ها می‌توان‌ از چال‌ میشان‌، چال‌ کبود، چال‌ بران‌، چال‌ فیالسون‌، چال‌ شاه‌تخت‌، چال‌ پیارو و چال‌ همایون‌ نام‌ برد.

رودهای کوچک‌ بسیاری‌ از این‌ قله‌ها سرچشمه‌ می‌گیرند که‌ مهره‌ زرین‌، ماربره‌، گهررود، دره‌ دایی‌ و دره‌ دزدان‌ از آن‌ جمله‌اند. دریاچه گهر در یکی‌ از دامنه‌های‌ جنوب‌ باختری‌ اشتران‌کوه‌ و در دره گَهَررود قرار دارد.

دامنه‌های‌ اشتران‌کوه‌ از دیرباز محل‌ استقرار برخی‌ طوایف‌ بوده‌ است‌؛ چنانکه‌ در حدود سال‌ ۵۰۰ق‌، خاندان‌ فضلویه‌ که‌ از کردهای‌ شام‌ شمرده‌ می‌شدند، پس‌ از مهاجرت‌ از آن‌جا و عبور از میافارقین‌ و آذربایجان‌، دامنه‌های شمالی اشتران‌کوه‌ را به‌ عنوان‌ محل‌ استقرار خود برگزیدند. آنان‌ بعدها به‌ اتابکان‌ لرستان‌ شهرت‌ یافتند.

مراتع‌ دامنه‌های‌ اشتران‌ کوه‌ مورد استفاده عشایر این‌ ناحیه‌ است‌. اشتران‌ کوه‌ و به‌ویژه‌ دریاچه گهر دارای جاذبه‌های طبیعی‌ بسیاری‌ است‌.

این رشته کوه در حدود سال ۱۳۴۰ از لحاظ گونه‌های جانوری و گیاهی جزء مناطق حفاظت شده قرار گرفت و در سال ۱۳۴۸ جزء محیط زیست جهانی قرار گرفت. از گونه‌های جانوری آن می‌توان به خرس قهوه‌ای، روباه، کفتار، گراز، گرگ خاکستری، بز کوهی، قوچ و از پرندگان می‌توان به عقاب، کبک، جغد، اردک و شاهین اشاره نمود که همگی تحت حفاظت محیط زیست می‌باشند.

در اشترانکوه پسته کوهی به فراوانی یافت می‌شود و پوشش گیاهی متنوع آن اعم از گون، ریواس و استپ‌ها در شیب ملایم بعضی نقاط و گل‌های طبیعی و خودرو محل مناسبی برای جانوران ساکن در اشترانکوه‌است که در آن زاد و ولد کرده و از آنان تغذیه می‌کنند.

اشترانکوه پذیرای کوهنوردان و گردشگران و زمین‌شناسانی از اقصی نقاط کشور و خارج از کشور بوده که برای تفریح و ورزش و پژوهش علمی مراجعه نموده‌اند.

در برخی از نقاط اشترانکوه سنگواره‌هایی یافته‌اند که در میان آن‌ها سنگواره‌هایی از جانوران مانند صدف و ماهی وجود دارد.

روستاهای بسیاری در کوهپایه اشترانکوه وجود دارند که از آن‌ها می‌توان به دره تخت، سیوله، کمندان و طیان اشاره نمود که ساکنانی مهربان و میهمان نواز دارند. روستای دره تخت که اخیراً به دهکده گردشگری تبدیل شده‌است.

منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه یکی از مناطق حفاظت‌شده ایران است که علاوه بر دریاچه گهر، تونل برفی کمندان، پریزکوه، چشمه وقت ساعت و دره اسپر را نیز شامل می‌شود. این منطقه ۹۸ هزار هکتار وسعت دارد و یکی از مهم‌ترین منابع طبیعی ایران به شمار می‌آید

تاریخ ادیان

تاریخ ادیان: نکاتی به اختصار درمورد ادیان ومذاهب

مورد استفاده ی همکاران درس تاریخ وجغرافیا

گردآورنده: موسی اسدی

مدیریت مدارس جمهوری اسلامی ایران درسوریه،لبنان واردن

آموزشگاه شهید چمران بیروت91-90

 

 

 

 

 

1)کاتولیک:

پاپ درراس کلیسای کاتولیک است. آنها عقیده دارندعیسی (ع)انجمن مرئی را که عبارت از همین کلیساست،تاسیس کرده است.وپاپ جانشین پطرس مقدس است. آنها خود را نماینده ی حقیقی کلیسای مسیح می دانند وبرای خود تقدس وولایت قائلند .به تظاهر ورعایت آداب مذهبی اهمیت می دهند.

مراسم مذهبی آنان: تعمید،قربانی،توبه،اعتراف ،تناول ،ازدواج و مسح بیماران درحال مرگ.

2)ارتدوکس:

براثر اختلافات عقیدتی روم غربی وشرقی جدا شدند. معتقد به بارداری مریم وخطا پذیری مقامات کلیسا می باشند. سنت گرا هستند و عقاید برزخ ،مفهوم بی آلایش ،برائت از گمراهی وعدم امکان اشتباه پاپ را قبول ندارند.

کشیشان این فرقه ازدواج می کنند ومراسم عبادی را به زبان منطقه ای انجام می دهند. آنها می کوشند عقاید سنتی وقدیمی خود را بدون هر گونه تغییری حفظ کنند.               

  مراسم مذهبی: تعمید،ادای شهادت ،مسح روغن مقدس،تناول ،توبه ،مسح بیماران وازدواج

3)پروتستان:

اعتراض لوتر- با قدرت الهی پاپ مخالفند .دارای تشکیلات دموکراسی هستند.برای ارتباط با خدا احتیاجی به روحانی ندارند.اعتراف به گناه اجباری نیست. به دوشیزه بودن حضرت مریم ومقدسین وبرزخ عقیده ندارند .

مراسم مذهبی: تعمید،اعتراف غیر اجباری ،تناول وافطار ،تلاوت کتاب مقدس،قرائت ادعیه لوتر وازدواج.

درزمان لوتر عقیده ی پاپ وکلیسا براین بود که انسان جانور معصیت کاری است که باید توبه کند و کفاره بدهد . کلیسا از همان آغاز نه فقط صداقت ظاهری گنهکاران اصلاح شده ، بلکه  همچنین دلایل عینی توبه آنان  از قبیل زیارت ، اهدای پول به جای زیارت  وسایر نذورات پولی را درنظر می گرفت .

در قرن پانزدهم نیاز رشد یابنده ی کلیسا به وجوهات ، به موضعی زننده درمورد فروش (عضو ) انجامید . فروش برعهده ی نمایندگان پاپ بود . علت حمایت شاهزاده ها  از لوتر هم به خاطر این بود که سازمانی را که طالب وفاداری بود و پول را به خارج می فرستاد ،منحل می کرد  وبه جای آن  سازمانی دیگر می نشاند  که کوچکتر و مطیع تر بود و وجوه اضافی را به خزانه ی شاهزاده  رد می کرد .

4)عقاید یهود:

ü     ازدواج با غیر یهودی را حرام می دانند.

ü     ختنه واجب است وهشت روز پس از تولد طفل انجام می گیرد.

ü     تکالیف از سیزده سالگی آغاز می شود.

ü     محل عبادت کنیسه گویند؛که به زبان یونانی سیناگوگ گویند.

ü     جمعه عصر برای عبادت می روند.

ü     خوردن گوشت خوک وذبیحه ی غیر یهودی را نمی خورند.

بر یهودی واجب است که سالی دوبار بیت المقدس را زیارت کند؛ویک هفته درآنجا بماند. یهودیان روحانی خود را (ربن)یا (ربی) گویند؛که به عنوان خاخام مشهورند. کارعمده ی ربن ها رسیدگی به امور حقوقی وقضایی یهود است؛واحکام تورات را با مقتضیات عصر خویش تطبیق می دهند. کلمه ی تورات در زبان عبری به معنی شریعت یا ناموس است . تورات اصلی درجریان جنگ های فلسطین ازبین رفت . البته بعدها توسط عزیر پیامبر وبه کمک ذکریا که از پیامبران بودند ،دوباره تدوین شد . ولی آن تورات نیز ازبین رفت .

مجموعه ای که اکنون دردست یهود است ، عبارتند از پنج سفر که به اسفار خمسه معروفند.

  اسفار خمسه ا- سفر پیدایش 2- سفر خروج 3- سفرلاویان 4- سفراعداد 5- سفر تثنیه

دراین سفرها درباره ی آفرینش جهان وآدم وحوا درشش روز بحث می کند.سپس درباره ی بیرون آمدن عبرانیان به قیادت موسی از مصر است . ودر سفر لاویان در باره ی اعقاب لاوی از اسباط بنی اسرائیل است ؛ و از احکام و شرایع یهود و وظایف لاویان و قضات سخن رفته است . و سفر اعداد که از سفر های بنی اسرائیل دربیابان تیه وفتح سرزمین کنعان گفتگو می کند .در سفر تثنیه که به معنای دوباره شدن چیزی است که همه ی مقررات و شرایع از نوتکرار می شود و به مرگ موسی (ع) و دفن او در کوهای موآب پایان می پذیرد.

 

5)مذهب حنفی:

ابو حنیفه 150ﻫ-80 ﻫ از اهل حدیث دوری می کرد و اصل قیاس و استحسان را در آراء خود پذیرفت و لذا پس از قران ، سنت و اجماع اصل چهارم گردید.

پایه و اساس فقه ابو حنیفه بر هفت اصل است . 1- قران 2-سنت 3-اقوال صحابه 4- قیاس      5- استحسان 6- اجماع  7- عرف

6)مالکیه: 

مالک بن انس احکام و عبادات را بر پایه ی موازین قران و حدیث تواما قرار داد و در مواردی که این دو منبع ساکت بودند ، (قاعده ی اجماع )را پیروی کرد.

 

7)شافعی: عبداله بن ادریس شافعی

ایمان درعقیده ی شافعی سه شرط دارد .1- اقرار به لسان 2- تصدیق جنان 3- عمل به ارکان

برای حدیث اهمیت زیاد قائل بود ؛واگر تعارض بین حدیث وقرآن بود ،اصل حدیث را ارجح می دانست. شافعی ها می گویند :مامومن هستیم ،اگر خدا خواهد. ولی حنفی ها گویند ما حقیقتا مومن هستیم .

بسیاری از مسلمانان فلسطین ،اردن ،سوریه ،لبنان ،عراق ،حجاز ،پاکستان،مصر ،هند،چین،اندونزی ،کردهای ایران وسنیان فارس ویمن شافعی هستند. شافعی از نظر فقهی به شیعه نزدیک تر است .

 

8)حنبلی:

از مکاتب دیگر ظاهری تر وخشک تر است ؛وبه نص ظاهر الفاظ وآیات قرآن واحادیث معتقدند وهیچ گونه تفسیری را جایز نمی دانند.

احمدبن حنبل با اینکه کلام خدا را مرکب از اصوات وحروف می دانست باز هم براین باور بود که ترکیب حروف واصوات به همین شکل درعالم ازل ثابت وبه ذات پروردگار قائم بوده وصوتی که از قاریان شنیده می شود ومشاهده ای که از خطوط قرآن به چشم می آید،همان کلام ازلی وقدیمی یزدانی است. احمد بن حنبل درمقابل معتزله که قائل به مخلوق بودن وحادث بودن قرآن بودند ،به شدت اصرار می ورزید که قرآن قدیم وازلی است . حنبلی ها به معاویه احترام می کردند.

 

9)صوفی:

صوف(پشم)جامه ای که برتن می کردند.

تصوف : نام مکتبی است یا روشی خاص درتربیت روحانی نفس که بوسیله ی آن می توان به مطلوب اصلی که آن حقیقت باشد رسید .به پیروان این مکتب صوفی گویند . به هر حال مبادی توحید محض وایمان به الوهیت مطلقه هستی رکن اساسی تعلیم صوفیه است . تمام فرق متصوفه درهر کسوت که باشند ، علی (ع) را مولای خود می دانند.

آغاز تصوف را باید قرن اول ودوم هجری دانست . از صوفیان بنام ایران حسین بن منصور حلاج که از بیضاء فارس بود می توان نام برد .

 

10) مزدک:

برعکس مانی می خواست عقاید دینی را برای اصلاح جامعه به کار برد . از نظر او توده مردم درمقابل طبقات حاکمه تنها با داشتن عقیده دینی نمی توانستند از فقر وبردگی وبیچارگی نجات پیدا کنند ؛مگر اینکه براساس برنامه ی اقتصادی صحیحی با مشکلات زندگی وکشمکش های طبقاتی مبارزه کنند وجامعه ای بی طبقه ایجاد کنند .

جوهر انقلاب مزدک دراشتراک مالکیت بوده است . مزدک می گفت : نابرابری درزن ومال ،تعصب ومالکیت احتیاج را به وجود می آورد ودر نتیجه خشم وانتقام بین مردم پدید می آید . او می گفت کسی حق ندارد که برپایه ی ثروت ونیرو ، زنان را مثل حیوان درقفس حرمسرا بیفکند و دیگران را از داشتن یک زن محروم سازد .بلکه زن وتمتع او حق همه ی مردان است .

 

وجه اشتراک بین مزدک وافلاطون : افلاطون معتقد بود سبب نابرابری دراجتماع حرص وآز مردم  وتجمل پرستی ایشان است . مردم به زندگی ساده قناعت نمی کنند وسود پرست وجاه طلب وحسود هستند . ازآنچه خود دارند زود سیر می شوند  ودرآتش حسرت آنچه ندارند،   می سوزند . آنان به ندرت چیزی را طلب می کنند که متعلق به دیگران نباشد ؛ درنتیجه     طایفه ای به زمین ومال دیگران حمله می کنند وجنگ در می گیرد.

بودا:

در دین بودا خدایان هم مثل بشر دارای زوال اند . خدایان جاویدان نیستند . پس چون دراین دین خدایی وجود ندارد ، مراسمی هم برای آن نیست وآداب دینی چیزی جز یادبود        نمی باشد.

بودا شخصیتی است که به نیروانا رسیده است؛ ودرقلب نجات یافتگان حاضر است. بیشتر بودائیان به جای عبادت درمقابل مجسمه ی استاد گل پرتاب می کنند.

بودا معتقد است همه چیز دراین جهان دو مرز افراطی وتفریطی دارد .مرد سالک یا (تاتاگاتا)باید از دو طرف بپرهیزد وراه میانه را برگزیند.  قاعده ی اساسی این است که برای تربیت نفس شخص باید درحال توجه قلبی چهار زانو ومربع بنشیند وچشم ها را بسته ودر اعماق قلب خود پرتو محبت عام دوستی مطلق جهان را که شامل سراسر موجودات باشد بطلبد وبکوشد که دل او از محبت شدیدی نسبت به عالم وجود آکنده گردد.

 

زردشت:

بنا به اعتقاد زردشت روان آدمی پس از مرگ سه روز در اطراف جسد به سر می برد وسپس براثر وزش باد به جایگاهی که باید حساب اعمال خاکی خود را درآنجا بدهد ومورد قضاوت واقع گردد برده می شود . جسد اورا باید دور از مردم به بالای کوه دره هایی که آنها را برج خاموشان گویند ،بیفکنند تا طعمه ی مرغان وجانوران لاشخوار گردد .

پس از مدتی آن استخوانهای پراکنده را درون چاهی به نام استوران می ریزند . زیرا آب وخاک وآتش مقدسند وآسودن آنها جایز نیست .

 

دخمه :

زردشتیان به زبان خودشان آن را دادگاه می نامند؛ وپارسیان هندوستان آن را (دخو) ودر کتاب های انگلیسی آن را برج سکوت می نامند .  محوطه ای است مدور که دربالای کوه بلندی واقع شده است وغالبا از آبادی های اطراف چندین فرسخ فاصله دارد . محیط دخمه حدود صد متر است . سطح داخلی آن از دیوار به طرف مرکز سراشیب است ودر وسط دخمه چاه عمیق و وسیعی حفر شده  ودر اطراف چهار گوشه ی خارجی آن چهار چاه عمیق تر حفر شده و به چاه وسط دخمه راه دارد . عمق چاه ها یک متر با شن وماسه پر شده است . چاه وسط دخمه را زرتشتیان  ایران (سراده )یا (استه دان ) می نامند .

دخمه گورستان زرتشتیان است ؛که قسمت داخلی آن سه قسمت است که قسمت اول جسد مردان  ووسط برای زنان  و قسمت سوم برای بچه هاست .

اگر مرده شخصی نیکوکار بوده وجدان یا نتیجه ی اعمال او به صورت دختری نورانی که نماینده ی تقوا وپارسایی شخص است ،ظاهر می گردد ؛ واگر گناهکار باشد ،این وجدان به صورت پیرزنی جادوگر ودیوی وحشت بار که مظهر تبهکاری فرد است ، به سراغ وی خواهد آمد .

دردوزخ زردشتیان از شعله های آتش فروزان خبری نیست . زیرا آتش مقدس است ، وهرگز نباید به لوث وجود گنهکاران آلوده گردد. آنچه دوزخیان را شکنجه می دهد ، نبودن آتش و وجود سرمای سخت وظلمات محض است . زردشتیان جسد مردگان رادرون خاک              نمی گذارند ؛ زیرا خاک مقدس است ،وآنرا درون دخمه ی سرباز می گذارند ،تا جسد      طعمه ی مرغان هوا وحشرات زمین شود . البته امروز از دخمه ها استفاده نمی شود وبه جهت حفظ بهداشت آنرا دفن می کنند.

 

 

اوستا کتاب زردشت 5 قسمت است 1- یسنا که به معنی نیایش است ؛وسروده ی گاتها دراین قسمت است . 2- یشتها به معنی ستایش وقربانی دادن است .3- ویسپرد به معنی بزرگان دین است . 4- وندیداد قانون ضد دیو است . 5- خرده اوستا  یا اوستای کوچک  مشتمل بر دعاهای روزانه است .

عقاید دیگر:

سدره وکشتی بستن که نشانه ی خداپرستی زرتشتیان است، پوشیدن آن برای هر زرتشتی که به سن پانزده سالگی بلوغ رسیده باشد ، واجب است . سدره پارچه یا جامه دینی است که از 9 پارچه ی سفید ونازک دوخته شده است ؛ ودرزیر پیراهن چسبیده به بدن پوشیده می شود .

کشتی ، کمربند باریکی از پشم گوسفند که نشانه پاکی وبی آزاری است.

هر زردشتی به مانند مسلمانان شبانه روز 5 بار به پرستش اهورا مزدا می ایستد . نماز ایشان رکوع وسجود ندارد.  ... روزه وجود ندارد  وبه جای آوردن آن امری حرام است .

مطالب جغرافیایی

اقیانوس آرام

اقیانس آرام یا کبیر بزرگ ترین اقیانوس روی زمین است که نزدیک به ( یک سوم ) کره زمین را در بر گرفته ا ست و بین قاره ها ی آمریکای شمالی و جنوبی از یک سو و قاره های آسیا و استرالیا از سوی دیگر قرار دارد . کف اقیا نوس آرام پوشیده از ناهمواری ها و عمق آن در نقاط گوناگون بسیار متفاوت است . رشته کوه هایی در کف این اقیانوس قرار دارد و آتش فشان های زیادی در آن به وقوع می پیوندد و مناطق زلزله خیز فراوانی در آن دیده می شود . در اقیانس کبیر جزایر بی شماری وجود دارد که بیش تر آن ها در بخش آسیا قرار دارند  .

اقیانوس اطلس

این اقیانوس ساحل شرقی و غربی آمریکای جنوبی و سواحل غربی اروپا و افریقا را فرا گرفته است . اقیانس اطلس به شکل دوک طویلی است که در بخش شمالی بسیار باریک می شود و توسط دریای نروژ و چند گذرگاه    

کوچک دیگر به حوضه ی قطب شمال می پیوندد . آب های شیرین  زیادی به این اقیانوس می ریزد ؛ به همین جهت دارای رسوبات خشکی وآهکی گلو بیژرین است . اختلاف بین حد اکثر و حد اقل درجه حرارت  در اقیانس اطلس بیش تر از سایر اقیانس ها ست . سواحل شمالی اقیانس اطلس بریدگی های زیادی دارد که دریاهای کناری بسیاری را به وجود  آورده است  اما در نیم کره ی جنوبی در سواحل غربی آفریقا و سواحل شرقی آمریکای جنوبی به دلیل کمی بریدگی ها ، دریای کناری کم تری وجود دارد .

اقیانوس منجمد شمالی

کوچک ترین اقیانوس جهان است که در ناحیه ی قطب شمال قرار گرفته  ا ست . برخی از د ا نشمندان این اقیانوس را دنباله ی شمالی آب های اقیانوس اطلس  به حساب می آورند . کف این اقیانوس پستی و بلندی زیادی ندارد . دمای آب اقیانوس منجمد شمالی  (در سطح آن) در زمستان  وتابستان  تفاوت زیادی ندارد و بخش وسیعی از این اقیانوس منجمد و یخ بسته است .

اقیانوس هند

از جنوب آسیا تا قاره ی قطب جنوب ادامه دارد و آفریقا در قسمت غرب ، این اقیانوس را از اقیانوس اطلس جدا می کند . کف آن ناهموار و پوشیده از دره و کوه است . اقیانوس هند در منطقه ی گرم قرار دارد و به همین دلیل ، درجه ی حرارت آن بیش تر از سایر اقیانوس ها و تغییر سالانه ی درجه ی حرارت در آن بسیار کم است .

 اقیانوس منجمد جنوبی

آب های اطراف قطب جنوب را اقیانوس منجمد جنوبی در بر گرفته است . در واقع ، در نیم کره ی جنوبی فقط یک اقیانوس وسیع وجود دارد که به سمت شمال به سه حوضه ی اقیانوس آرام ، اطلس و هند تقسیم می شود  در این اقیانوس ، دوره ی سرما بسیار طولانی  و بارش بسیار کم است .

کف اقیانوس ها مانند سطح قاره ها دارای نا همواری های گوناگون است . اگر از کنار ساحل تا اعماق اقیانوس ها را به طور اجمالی بررسی کنیم ، پدیده های زیر قابل مشاهده است .

عموما در نزدیکی سواحل اقیانوس ، حاشیه ی قاره یا فلات قاره قرار دارد که با شیب ملایم به قسمت های دیگر متصل می شود . وسعت فلات قاره در برخی مناطق به صدها کیلومتر می رسد و در بعضی جاها بسیار کم است . در بعضی مناطق فلات قاره دیده نمی شود . عده ای از دا نشمندان پیدایش فلات قاره را ناشی از عقب نشینی ساحل و برخی آن را حاصل تجمع رسوبات مخروطی شکل خشکی نزدیک ساحل می دانند . فلات قاره ها از مهم ترین مراکز ماهی گیری جهان به حساب می آیند . نیز در فلات قاره ی بعضی از کشورهای نفت خیز ،ذخایر سرشار نفت وجود دارد که مورد بهره برداری قرار می گیرد .

انتهای فلات قاره با افزایش ناگهانی شیب مشخص می شود که شیب قاره خوانده می شود . شیب قاره در همه جا هموار نیست و در بعضی جاها ، دره های بسیار گود و بریدگی هایی در آن دیده می شود . رسوباتی که در شیب قاره ته نشین می شوند ، ناپایدارند و با بر هم خوردن وضعیتشان به نواحی عمیق تر اقیانوس ها حرکت می کنند . کف بیشتر اقیانوس ها از رسوبات گل و ذرات ریزی که رودها با خود به همراه می آورند،پوشیده می شوند. جسد میلیون ها گیاه و جانور ریزی که در سطح آب زندگی می کنند ، به اعماق اقیانوس ها فرو می رود و رسوباتی را به وجود می آورد .

اعماق بستر اکثر دریاها و اقیانوس ها را دشت ها و سرزمین های هموار وصاف تشکیل می دهند ولی در بعضی جاها ، کوه ها هزاران متر از بستر اقیانوس ها را پوشانیده اند ؛ مانند رشته ی میان ا قیانوسی که حدود 21000 کیلو متر طول دارد . این کوه ها در برخی نقاط سر از آب بیرون آورده و جزایری را به وجود آورده اند . بعضی از کوه ها آتش فشانی هستند و بر اثر فوران آن ها جزایری مانند هاوایی تشکیل شده اند . در این مناطق زمین لرزه ها ی فراوانی روی می دهد . در کف دره ها  دراز و باریکی به نام گودال دیده می شود که عمیق ترین  آن ها ، گودال ماریان با عمق تقریبی 11034 متر است .

  

 هوا در زندگی ما چه نقشی دارد؟

شرایط جوی را در زمان معین و محدود (هوا) می نامند و وضعیت هوا به معنی تغییرات کوتاه مدت وضعیت جوی است . عناصر مهمی چون دما ، رطوبت ، ابر ، نوع و مقدار بارندگی ، فشار هوا و باد در تعیین وضعیت هوا موثرند . عناصر جوی را نباید جدا از هم در نظر گرفت ؛ زیرا در ارتباط با یک دیگر هستند . دمای هوا مهم ترین عنصری است که تغییرات آن باعث ایجاد تغییر در سایر عناصر جوی می شود . تغییر دما باعث تغییر رطوبت و در نتیجه تشکیل ابر یا مه و حتی بارندگی نیز می شود . تغییر دما ،تغییر فشار هم ایجاد می کند و در شرایط و وضعیت باد اثر می گذارد . بدیهی است که وضع هوا ثابت نیست و پیوسته تغییر می کند اما معمولا در هر مکان مشخص هوایی معین به دفعات بیش تری در طول سال جا به جا می شود . از نظر فراوانی این هوا در آن مکان نمود بیش تری می یابد که به آن ، آب و هوای آن مکان می گویند . پس آب وهوا (اقلیم) هوای غالب یک محل در دراز مدت است . به عبارت دیگر آب و هوا ترکیبی از توالی رویدادها ی هوا در بخش معینی از کره ی زمین می باشد . اطلاعات آب وهوایی برای برنامه ریزی های مختلف مورد نیاز است ؛از جمله در کشاورزی اطلاع از وضع بارش و دما برای کشت محصول ؛دفع آفات و بیماری ها و آبیاری ضروری است . در راه سازی و حمل ونقل اطلاع از زمان و میزان یخ زدگی ،سرعت و شدت باد، پوشش برف ، میزان باران ، حد اکثر و حد اقل دما و ..... لازم است .

حتی امروزه در برنامه ریزی برای امور ورزشی ،میزان فروش کالا و.... به وضعیت آب و هوای منطقه ی مورد نظر بسیار توجه می کنند . همان طور ی که می دا نیم در جهان انواع آب و هوا ها وجود دارد که از چند عامل             

مهم ناشی می شود :

الفـ  عرض جغرافیایی :عرض جغرافیایی یا فاصله از ا ستوا  نقش مهمی در آب و هوای یک منطقه دارد . عرض جغرافیایی میزان تابش دریافتی از خورشید را مشخص می کند . مقدار انرژی خورشید ی که زمین دریافت می کند ، به دو عامل زاویه ی تابشی خورشید و طول مدت تابش در طول روز بستگی دارد . در استوا ، نور خورشید در تمامی ایام سال عمود می تابد و طول روز و شب مساوی است . نتیجه ی این امر ، دمای زیاد و دامنه ی گرمای کم است . در عرض های جغرافیایی بالاتر ، نور خورشید با زاویه ی مایل  (کم تر از 90 درجه ) می تابد ؛در نتیجه ، انرژی در محدوده ی وسیعی پخش می شود و تابش خورشید گرمای کمی را منتقل می کند . از جمله در نواحی قطبی در زمستان نور خورشید تنها چند ساعت می تابد اما در تابستان به رغم طول زیاد مدت تابش ، چون زاویه ی تابش مایل است تا ثیر چندانی در گرمای منطقه ندارد .

ب ـ فاصله از دریا : خشکی و آب از نظر دریافت و جذب انرژی گرمایی با هم تفاوت دارند ؛ خشکی گرما را به سرعت جذب می کند و گرم می شود اما آب گرمای جذب شده را به سایر نقاط انتقال می دهد دیر تر از خشکی گرم می شود . به همین جهت متوسط دمای آب و خشکی در عرض جغرافیایی یکسان متفاوت است          پ ـ جریان های اقیانوسی : جریان های اقیانوسی بر آب و هوا اثر می گذارد . اگر باد ها به طرف ساحل بوزند ، جریان های اقیانوسی تاثیر بیش تری بر توده ی هوا دارند ؛به عنوان مثال ، ترکیب جریان گرم گلف استریم روی اقیانوس اطلس  و باد های غربی در شمال غرب اروپا نسبت به عرض جغرافیایی مشابه دمای بیش تری ایجاد می کند . از طرف دیگر ،همین جریان گلف استریم تاثیر کمی بر ساحل شرقی ایالات متحده امریکا دارد ؛ زیرا باد های غربی معمولا هوای گرم  دریایی را از ساحل می برند و تاثیری بر هوای ساحل ندارند .

ناهمواری : این عامل نیز بر آب وهوا اثر می گذارد . ارتفاع از سطح دریا ، تغییراتی در دما به وجود می آورد با افزایش ارتفاع ؛ دما کاهش می یابد . حتی در استوا ، قله ی کوه های بسیار بلند به قدری سرد است که در آن برف وجود دارد . کوه در گنجایش رطوبتی توده ی هوایی که از مجاورت آن عبور می کند ، اثر می گذرد . وقتی توده ی هوایی به کوهستان می رسد ، بالا می رود و سرد می شود ، هوا پس از صعود  بر اثر بارش رطوبت خود را از دست می دهد و از سمت دیگر کوه پایین می آید ؛در حالی که فاقد رطوبت و به عبارت صحیح تر گرم و خشک است

--تفاوت گرما بین اقیانوس ها خشکی گاهی موجب پیدایش بادها ی فصلی در برخی نواحی می شود . در طی فصل تابستان خشکی گرم تر از اقیانوس می شود . اگر فشار کم روی خشکی متمرکز شود ،هوای گرم با هوای سرد اقیانوس جا به جا می شود ، بنابر این ، باد به سمت خشکی می وزد ،این گونه بادها ی فصلی را بادها ی موسمی می نامند . به عنوان مثال ،باد های موسمی در جنوب آسیا نتیجه ی گرما و سرمای شمال  شبه جزیره ی هند است . در تابستان باد ها رطوبت را از اقیانوس به خشکی می برند و بارش زیادی ایجاد می کنند . در زمستان باد ها هوای سرد و خشک به همراه می آورند .

تغییر آب وهوا : نور خورشید با طول موج کوتاه به زمین می رسد . زمین پس از جذب بخش عمده ای از آن ، اشعه ی بر گشتی را با طول موج بلند بر می گرداند اما علت وجود بخار آب ، دی اکسید کربن و متان و ازن قسمت اعظم تابش در ترپوسفر جذب می شود ولایه ی پایینی جو وسطح زمین را گرم می کند به این پدیده ، پدیده ی گلخانه ای می گویند . این پدیده با حفظ گرما زندگی موجودات را در سطح کره ی زمین امکان پذیر ساخته است ( بدون وجود پدیده ی گلخانه ای زمین حدود 33 درجه سانتی گراد از امروز سرد تر می شود ) . انسان با افزایش فعالیت های صنعتی خود و پخش غیر طبیعی گازهای گلخانه ای ، تراکم این گازها را بیش تر از حد طبیعی افزایش داده است ؛ از جمله با استفاده ی زیاد از انواع خودرو ها و فعالیت کارخانه ها همه روزه مقدار قابل ملاحظه ای گاز دی اکسید کربن و ازن و غیره به میزان فعلی گازهای جو اضافه می شود . براساس گزارش سازمان های هواشناسی وسایر شواهد ، دمای سطح زمین افزایش یافته است و این روند در آینده نیز ادامه خواهد یافت . با افزایش درجه ی حرارت هوا یخ های قطبی ذوب می شوند و سطح آب اقیانوس ها بالا می آیند و بسیاری از جزایر وسرزمین های پست وسواحل به زیر آب خواهند رفت . به طور مسلم این امر بر وضعیت آب و هوا و زندگی انسان ها و سایر موجودات اثر خواهد گذاشت . آمار ایستگاه های هوا شناسی کشور در پانزده سال اخیر نشان می دهد که میانگین دمای کشور ما نیز افزایش یافته است.

آب و هوا ی گرم و مرطوب استوایی : این نوع آب و هوا از 10 درجه ی شمالی تا 10 درجه ی جنوبی ودر بعضی موارد در شرق قاره ها تا مدار 20 درجه نیز دیده می شود . محدوده ی جغرافیایی آن حوضه ی آمازون ، ساحل شمال غرب آمریکای جنوبی ، حوضه ی کنگو و مجمع الجزایر اندونزی ،ساحل شرقی آمریکای مرکزی ، قسمتی از ساحل شرقی برزیل ، جزیره ی ماداگاسکار و شرق فیلیپین ا ست . در این مناطق ، دمای زیاد و یک نواخت در سراسر سال دیده می شود . میزان بارش سالانه بیش تر از 2000 میلی متر است .

علاوه بر این در تمامی ایام سال بارندگی مشاهده می شود «میزان بارش در هیچ ماهی از سال از 60 میلی متر کم تر نیست »  رطوبت زیاد همراه با بارش روزانه و دمای به نسبت زیاد و یک نواخت زندگی را برای افراد غیر بومی دشوار می سازد .

آب و هوای ساوان : منطقه ی ساوان تا حدود عرض 30 درجه را به خود اختصاص می دهد و حدود نیمی از مساحت آفریقا و قسمت وسیعی از جنوب آسیا را در بر می گیرد . درجه ی حرارت در تمامی ایام سال زیاد است . میزان بارندگی سالیانه از 250 تا 2000 میلی متر در نوسان است . باران اکثرا در فصل تابستان می بارد و فصل زمستان خشک و بدون بارش است .

آب و هوای بیابانی : در اطراف مدار راس السرطان (27 و 23 شمالی) و مدار راس الجدی ( 27 و 23 جنوبی) بر اثر شرایط آب وهوایی بیابان هایی بوجود آمد ه است که از شمال آفریقا و جنوب غرب آسیا می گذرد و شامل صحرای بزرگ آفریقا ، بیابان عربستان  ، بیابان های ایران و بیابان تهر ( تار) است در ناحیه ی سونورا در شمال مکزیک ،جنوب غربی ایالات متحده ، بیابان کالا هاری در جنوب آفریقای مرکزی و استرالیای داخلی بیابان های کو چک تری وجود داررد . در اطراف مدارها ی فوق الذکر مراکز پرفشار جنب حاره قرار دارند که نزول دینامیکی هوا در زیر این مراکز در طول سال مانع صعود هر گونه هوا می شود در نتیجه ، خشکی در بیش تر ایام سال بر این مناطق حاکم می شود و بارش کمی روی می دهد .

به علت کمی رطوبت و نبو دن ابر و قرار گرفتن در عرض های پایین ، در بیش تر ایام روز ها بسیار گرم و شب ها بر اثر تشعشع سرد می شود . به همین جهت ، اختلاف درجه حرارت شبانه روز در مناطق بیابانی بسیار زیاد است . بالا ترین در جه ی حرارت در دنیا مناطق بیابانی دیده می شود و در عین حال ، کم باران ترین مناطق دنیا هم بیابان هستند . تبخیر زیاد به علت کمی بارش و بالا بودن دما از مشکلات محیطی مناطق بیابانی است . شرایط دشوار زندگی در بیابان ها باعث می شود که جمعیت کمی در آن زندگی می کنند .

آب و هوای اقیانوسی : این نوع آب وهوا از عرض 40 تا 60 درجه کشیده شده ا ست . مناطق تحت نفوذ این آب و هوا از پرتغال تا شبه جزیره ی اسکاندیناوی ، بریتانیا ، سواحل غربی آمریکا از کالیفرنیا تا جنوب شرقی آلاسکا ، شیلی جنوبی و بخش های از استرالیا و نیوزیلند را در بر می گیرد . از ویژگی های این آب و هوا تابستان های خنک ، زمستان های معتدل و ملایم ، هوای  ا بری و مرطوب ، وزش بادهای غربی و اختلاف دمای نسبتا کم ا ست . این آب و هوا در تمامی فصول سال بارش کافی دارد ولی مقدار بارندگی از ناحیه ای به ناحیه ی دیگر تغییر قابل ملا حظه ای دارد . با وجود این که زمستان فصل مرطوبی است ، برف زیادی در ارتفاعات کم ملاحظه نمی شود ؛ زیرا درجه ی حرارت پایین نیست اما در کوه ها برف زیاد می بارد .

در نتیجه ی تاثیر بادهای غربی ، بارندگی قابل توجهی در دوره ی گرم سال صورت می گیرد . دمای زمستان به علت تاثیر اقیانوس ها و عبور جریان گلف استریم در غرب اروپا ، چند درجه بیش تر از دمای داخل خشکی ها ا ست .

میزان بارندگی سالیانه در اروپا ی غربی بین 500 تا 750 میلی متر و در سواحل نروژ ، شیلی و آ مریکای شمالی به علت وجود کوهستان به 2500 تا 3500 میلی متر در سال می رسد . در این آب و هوا خشک سالی بسیار کم بروز می کند ؛ زیرا میزان بارش تقریبا در تمامی سال ها تغییر پذیری کمی دارد .

آب و هوای مدیترانه ای : این نوع آب و هوا بین 30 و 40 درجه ی عرض شمالی در اطراف دریای مدیترانه در اروپای جنوبی ، شمال آفریقا و غرب آسیا دیده می شود .بخش هایی از استرالیا ی جنوبی ، کالیفرنیای جنوبی ،بخش مرکز شیلی و جنوب آفریقا تحت حاکمیت این آب و هواست . زمستان های معتدل و مرطوب با درجه ی حرارت مطبوع و دل پسند و تابستان هایی با روز های آفتابی و درخشان ، آسمان تقریبا بدون ابر ،بارش فوق العاده کم باعث شهرت آب و هوای مدیترانه ای شده است . تقریبا تمامی بارش سالیانه

( به طور متوسط 250 میلی متر ) در زمستان فرو می ریزد .

میزان بارش در مناطق مختلف تحت تسلط این آب و هوا بسیار متفاوت است . چون بارش در فصل خنک می بارد ، مقدار کم تری از آن تبخیر می شود . وجود تابستان های گرم و آفتابی و زمستان های معتدل باعث جذب گردشگر به مناطق تحت نفوذ این آب و هوا به ویژه در اسپانیا ، ایتالیا و جنوب فرانسه می شود .

آب و هوای قطبی : این آب و هوای قطبی از عرض   33 و 66 به بالا مشاهده می شود .

نواحی قطبی فاقد فصل گرم هستند و سرمای یک نواخت و طولانی دارند . با وجود آن که در تابستان خورشید به مدت طولانی به نواحی قطبی می تابد ولی به علت این که مایل می تابد ، تاثیر اندک و ناچیزی دارد . علاوه بر این  بیش تر انرژی خورشید توسط برف و یخ منعکس می گردد یا صرف ذوب پوشش برفی و تبخیر آب می شود . وجه تمایز آب هوای قطبی با سایر آب و هواها این است که پایین ترین متوسط درجه حرارت سالیلنه و پایین ترین درجه حرارت های تابستانی در این نوع آب و هوا دیده می شود .

میانگین دما در تمامی ماه های سال پایین تر از صفر درجه است . یکی از ویژگی های مهم این نوع آب و هوا ، تداوم وارونگی دما  در بیش تر ایام سال است . لایه ی وارونه ی دما سطح برف و یخ را از تاثیر مستقیم وزش هوای گرم و دیگر جریان های هوایی دور نگه می دارد . ریزش جوی در عرض های جغرافیایی بالا ناچیز است

( بارش در بخش اعظم نواحی خشک ، کم تر از 250 میلی متر است ) با وجود کمی بارش میزان تبخیر به علت سردی هوا ناچیز است و پهنه های عظیم یخ و برف دائمی    به ضخامت چند هزار متر در گرینلند و قطب جنوب روی هم انباشته شده اند . تقریبا تمامی بارش به صورت برف می بارد و برف هم به شکل ذرات خشک و سختی است که باد به آسانی آن را به هر طرف می را ند . حاکمیت درجه حرارت بسیار کم و پایین مانع رشد گیاه می شود و زمین های لخت و غیر قابل کشت این نواحی وسیع را در بر گرفته ا ند .

آب و هوای توندرا : این آب و هوا در روی خشکی تقریبا به طور کامل به نیم کره ی شمالی محدود و منحصر می شود از 66 تا 75 درجه وسیع ترین نواحی توندرا در حواشی دریای قطب شمال ، آمریکای شمالی ، آسیا و اروپا حاشیه ی ساحلی گرینلند دیده می شود . در قلمرو این آب وهوا ، زمستان ها بسیار سرد و طولانی و تابستان ها بسیار کوتاه و خنک است ( فقط دو تا چهار ماه متوسط درجه حرارت بالاتر از یخ بندان است ) یخ بند ان های خطرناک در هر زمانی ممکن است روی دهد  . دامنه ی تغییرات درجه ی حرارت در آب و هوای توندرا بسیار زیاد است .

در فصل زمستان خورشید هر روز مدت کوتاهی در بالای افق نمایان می شود . حتی ممکن است اصلا خورشید دیده نشود . بنابر این انرژی تشعشعی بر ا نرژی حاصل از تابش خورشیدی غلبه دارد ؛ زیرا سطح زمین از برف پوشیده شده است . میزان بارش در قسمت اعظم سرزمین توندرا کم تر از 400 ـ300 میلی متر است ولی در قسمت هایی از کانادا ی شرقی ، به ویژه شبه جزیره ی لابرادور ، میزان بارش بیش تر است . باران بیش تر در ماه های تابستان و پاییز که گرم تر ین ماه ها هستند ، می بارد . در قسمت شمال اقیانوس اطلس دمای آب دریا به علت عبور جریان آب گرم گلف استریم ، افزایش می یابد که رطوبت زیادی جذب می کند و موجب بارش قابل ملاحظه ای در نواحی تحت نفوذ خود می شود .

مناطق دارای آب و هوا به دلیل چشم انداز خاص خود ـ که فاقد درخت است و زمین با خزه و گلسنگ پوشیده شده است ـ توندرا نامیده می شود .

تایگاه ـ در جنوب توندرا در مناطقی که دمای گرم ترین ماه سال به 10 درجه ی سانتی گراد می رسد ، درختانی رشد می کند که به جنگل ها ی کاج همیشه سبز  یا تایگا معروفند . این جنگل ها سرزمین های وسیعی از سیبری و کانادا را  می پوشاند .

در این مناطق زمستان ها کوتاه ولی سرد و شدید و تابستان ها گرم تر از منطقه ی توندرا است . تعداد جانوران این مناطق به دلیل وجود شرایط مناسب بیش تر ا ز منطقه ی توندرا ا ست و انواع پروانه ها ، مگس ها ، پشه ها و تعداد زیادی گوزن ، خرگوش و .. در این مناطق زندگی می کنند . گونه های مختلف جانوران در طی فصل زمستان به داخل جنگل پناه می برند . تعدادی از پرندگان با آغاز فصل پاییز به نواحی گرم مهاجرت می کنند . بعضی از مهره داران و بسیاری از بی مهرگان برای گریز از زمستان های طولانی و کمبود مواد غذایی به خواب زمستانی فرو می رود . با شروع فصل تابستان ، تعداد حشرات افزایش می یابد و گاهی آن ها به جنگل ها ی کاج خسارت زیادی وارد می کنند ، جوندگان نیز باعث تخریب پوشش گیاهی می شود .

استپ : این نوع پوشش گیاهی از اکراین تا آسیای صغیر ، مغولستان در آسیا و دشت های بزرگ مرکزی آمریکا دیده می شود .

بارندگی در استپ به اندازه ای نیست که در آن درخت پرورش یابد ( بین 210 تا 400 میلی متر )و تنها برای رشد گیاهان یک ساله آن هم برای مدتی محدود ،کفایت می کند .زمستان ها بسیار سرد و تابستان ها گرم است و بین فصول سرد و گرم اختلاف زیاد درجه حرارت وجود دارد . خاک معروف استپ ، چرنوزیوم ، خاکی بسیار حاصل خیز و دارای عمق کافی است و ازت و هوموس فراوانی دارد .مشخص ترین نشانه ی استپ وجود علف هایی ـ به خصوص از نوع گند میان ـ است که مانند فرشی روی زمین گسترده شده اند و نوع آن ها با میزان بارندگی ارتباط دارد . گیاهان استپی ریشه هایی دراز دارند تا بتوانند از رطوبت بخش زیرین خاک          استفاده کنند .

مزارع وسیع غله روسیه و آمریکا ـ که مهم ترین ناحیه ی غله خیز جهان است ـ اغلب در خاک های سیاه و قهوه ای استپ می روید در خاک های کم رنگ استپ مراتع وسیعی برای  تغذیه ی دام ها وجود دارد .

حیوانات استپ به علت فراوانی علف ، غالبا علف خوارند . استپ قلمرو جوندگان متعددو متنوع است . تکثیر جوندگان بسیار سریع اتفاق می افتد و فراوانی آن هابه ویژه خرگوش خسارت زیادی به درختان وارد می کند . پرندگان دانه خوار زیادی نیز به علت فراوانی دانه در استپ زندگی می کنند .

توندرا : در مجاورت قطب شمال ، گرمای کافی برای رشد گیاه وجود ندارد ؛ میزان بارش کم است و بادهای شدیدی می وزد و دوره ی رشد گیاه کوتاه است . در این مناطق درختی نمی وزد ؛ زیرا خاک در اکثر ایام سال یخ بسته است و ریشه ی درختان قادر به جذب مواد معدنی از خاک نیست . در توندرا قشر نازکی از خاک در فصل تابستان از یخ آزاد می شود ولی زیر آن گاهی تا عمق 60 متر یخ بسته باقی می ماند .

 این وضع هزاران سال در توندرا ادامه یافته و ارتباط خاک را با قشر زیرین قطع کرده است . تشکیلات گیاهی توندرا بر حسب ارتفاع زمین و عرض جغرافیایی متنوع است . پوشش گیاهی غالب در توندرا از نوع خزه ، گلسنگ و قارچ و جلبک و گیاهان علفی کوتاه قد است . قارچ ها دارای زندگی انگلی هستند و غذای لازم را از گیاهان دیگر به دست می آورند . هر گاه به عللی زندگی قارچ ها و جلبک ها مختل شود ، این دو گیاه با هم همکاری می کنند و گلسنگ تشکیل می دهند .

در توندرا به دلیل شرایط نا مساعد آب وهوا به خصوص در فصل زمستان حیوانات نسبتا کمی زندگی می کنند و تنها جانورانی می توانند در این مناطق زندگی کنند که قادر به مقابله با سرمای سخت و شدید محیط باشند . در شمال آسیا و اروپا گوزن شمالی و در کانادا گوزن کانادایی که هر دو علف خوار هستند فراوان دیده می شود .

در گذشته گاو وحشی در شمال کانادا و گرینلند فراوان بوده ولی تعداد آن ها در حال حاظر بسیار کم و نسل این حیوان در حال ا نقراض ا ست . گوشت خواران قطبی انواع محدودی دارند که معروف ترین آن ها خرس سفید ، روباه قطبی و گرگ ا ست . بعضی از پرندگان قطبی مهاجرند و در زمستان به مناطق جنوبی مهاجرت می کنند تا از گزند سرما در امان بمانند  . حشرات هم در مدت کوتاهی که هوا گرم می شود . به سرعت رشد می کنند اما زندگی کوتاهی دارند .

جنگل های استوایی :جنگل های استوایی از مهم ترین محیط های زیست جهانی هستند ؛ زیراتقریبا

انواع گیاهان و جانوران در این جنگل ها زندگی می کنند . جنگل ها بسیار متراکم اند و انواع گیاهان را در خود می پرورند . درختان تنومند گیاهان بالا رونده و انواع گیاهانی که در زیر درختان بزرگ زندگی می کنند ،

منظره ای بسیار بدیع و شگفت انگیز را به وجود می آورد . گوناگونی مواد غذایی شرایط مناسبی را برای زندگی انواع جانوران از قبیل پرندگان ، پستانداران و حشرات در داخل جنگل ها فراهم می سازد . گیاهان و درختان مناطق استوایی از نظر دارو سازی ، تولیدات کشاورزی و صنعت ارزش زیادی دارند .

بعضی از دانشمندان معتقدند با توجه به سرعت روز ا فزون ا نسان در از بین بردن جنگل ها و ایجاد زمین های کشاورزی ، توسعه ی شهرها ، ایجاد راه ها ی ارتباطی و .. این جنگل ها تا اواخر قرن حاضر از بین خواهند رفت . با نابودی این جنگل ها میزان دی اکسید کربن جو و دمای کره ی زمین افزایش خواهد یافت .

پوشش گیاهی ساوان : پوشش گیاهی این مناطق به طور عمده از ساوان تشکیل می شود که از گیاهان علفی است و در بین آن ها تک درختانی  هم دیده می شود ( درختان بائو باب و ...)

پوشش گیاهی منطقه ی ساوان در نقاط مختلف با هم تفاوت دارد ، در نزدیکی منطقه ی استوا جنگل های انبوه و در مجاورت منطقه ی خشک ، بوته ی پراکنده وعلوفه دیده می شود . انواع جانوران و پرندگان ساکن در این مناطق ، با شروع دوره ی خشکی به دیگر مناطق مهاجرت می کنند .به دلیل خشکی هوا خشک سالی و آتش سوزی زیادی در این منطقه اتفاق می افتد .

پوشش گیاهی بیابان : در این مناطق به علت کمی بارش ،تبخیر زیاد و شوری خاک ، گیاهان کمی می توانند زندگی کنند .اکثر گیاهان دارای ریشه های عمیق هستند که به وسیاه ی آن ها آب مورد نیاز خود را فراهم می کنند . برخی گیا هان بعد از بارش باران ناچیز ، به سرعت رشد کرده و گل و دانه تولید می کنند .

برگ گیاهان غالبا کوچک ، خاردار و پوشیده از کرک است . گیاهانی مانند کا کتوس می توانند در ا ندام های

   داخلی خود آب  ذخیره کنند تا در مواقع نیاز از آن استفاده نمایند . جانوران این مناطق خود را با شرایط نامساعد وفق می دهند . رنگ روشن پوست و پشم حیوانات سبب می شود نور را منعکس کنند و کاملا گرم نشوند . (غزال ، شتر )تعدادی از آن ها پاهایی قوی دارند وبه سرعت راه می روند؛وخود را به مناطق نسبتا مناسب می رسانند. تعدادی از آنها در گرمای شدید زیر سنگ ها پناه می گیرند و در جایی خنک استراحت می کنند تا بتوانند هنگام شب به فعالیت بپردازند . گیاهان و جانوران این مناطق خود را با کمبود آب و غذا سازگار می کنند .

خصیصه های روستایی ؛ از حدود نیم قرن پیش ، عده ای از محققان در شناخت مکان های روستایی بر خصیصه های زیر تا کید می کنند .

1ـ نسبت زیادی از جمعیت روستاها مستقیما در زمین های کشاورزی کار می کنند ( کار کشاورزی ).

2ـ در روستاها چشم انداز های طبیعی بر چشم اندازهای ساخت دست انسان تسلط دارد .

3 ـ تراکم جمعیت در روستاها کم تر است .

4 ـ مردم روستا در نگرش ها و رفتارها ی اجتماعی خود یک دست و متجانس هستند و از نظر اعتقادی و رفتاری با یک دیگر کم تر تفاوت دارند .

5 ـ معمولا روستاییان از نظر در آمد تفاوت چندانی با یک دیگر ندارند .

6 ـ در روستاها تعاون و همیاری در زندگی ا قتصادی اهمیت بسیاری دارد .

7 ـ تسلط و آشنایی کارگران ماهر به ویژه در بخش کشاورزی بسیار زیاد است

8 ـ در روستاها بر خلاف شهر ها سهم نیرو ی کار در بخش  خدمات بسیار ناچیز است .

گروه بندی روستاها بر اساس شکل استقرار و تیپ آن ها

اصولا در تیپ شناسی روستایی سه تیپ مشخص تحت عنوان های : روستاهای متمرکز ، روستاهای پراکنده و روستاهای بینابین می توان معرفی کرد . در این بحث شکل استقرار مساکن نسبت به یک دیگر و نیز مزارع بیش تر مورد نظر است که این خود موجب پیدایش تیپ خاصی از روستاها می شود      :

1 ـروستاهای متمرکز : در این تیپ روستا ، مساکن روستایی به یک دیگر چسبیده اند و چشم اندازی متمرکز و عموما بدون فضای خالی در محدوده ی روستا مشاهده می شود . مزارع به عنوان محل تولید روستاییان ، از خانه ها جدا هستند و گاهی در فاصله ی نسبتا زیادی از آن ها قرار دارند . عوامل مختلفی در شکل گیری این تیپ روستاها دخالت دارند که عمده ترین آن ها عبارتند از :

ـ وجود منابع آب : در مناطق خشک و نیمه خشک کشور ، یکی از علل عمده ی تشکیل روستاهای متمرکز

وجود منابع آب است ؛ یعنی هر جا که آب ظاهر شده انسان ها دور آن اجتماع کرده اند .

ـ ضرورت امر دفاع و امنیت : در گذشته مسئله ی دفاع از خود در مقابل اشرار و حتی حیوانات وحشی

امری اجتناب نا پذیر بوده و ایجاد امنیت عموما با اتکا به یک دیگر حاصل می شده ا ست . گاهی این تمرکز

به حدی زیاد می شد که دور تا دور روستا را دیوار می کشیدند . به این ترتیب  روستاهای قلعه ای به وجود می آمدند .

ـ شیوه های تولید کشاورزی : این عامل نیز در پیدایش روستاها ی متمرکز در ایران موثر بوده ا ست .

جامعه ی روستایی به علت شرایط خاص جغرافیایی و اجتماعی همگرا ست و به همین دلیل ، گرایش به سمت بهره بردا ری اشتراکی ( شیوه ی تولید مشاع ) از زمین همواره در روستاییان وجود داشته و این مسئله خود موجب پیدایی روستا های متمرکز شده است .

ـ توپوگرافی زمین : ضرورت ایجاد امنیت در مقابل حوادث طبیعی مثل سیل ، گاهی روستاییان را مجبور می کند که فضایی نسبتا محدود و کوچک را حتی در ارتفاعات به مسکن سازی اختصاص دهند یا مساکن را تا حد ممکن نزدیک به هم بسازند یا این که زمین های مسطح را به کشاورزی اختصاص دهند و دامنه ی ارتفاعات را که معمولا گستردگی چندانی ندارد برای ساختن مساکن در نظر گیرند که این خود موجب به وجود

آمدن روستاهای متمرکز شده ا ست .

2 ـ روستاهای پراکنده : در شناخت این تیپ ، شکل و وسعت مزارع دخالت دارند ؛ زیرا مزارع گسترده سطوح وسیعی از اراضی را در بر می گیرد و پاره ای از مشکلاتی که در مورد روستاهای متمرکز بیان گردید ، در این روستاها وجود ندارد . ساکن روستاها ی پراکنده ترجیح می دهند که خانه هایشان را در میان کشتزارها ی خود بسازند ؛ چون حدود مزارع مشخص و مالکیت آن ها نیز محرز ا ست .

در نتیجه در درون هر مزرعه یک خانه بنا می گردد و در نتیجه روستای پراکنده به وجود می آید . روستاهای

پراکنده محاسنی نیز دارند که مهم ترین آن ها عبارت اند از : دقیق بودن حدود مزارع ، نزدیکی مزارع به محل سکونت روستایی ، سهولت در امر تردد به مزرعه و مختار بودن در انتخاب کشت محصولات کشاورزی و نهایتا یک پارچه بودن مزرعه که کارایی  آن در کاربری ماشین های کشاورزی تجلی می یابد .

دلیل به وجود آمدن این گونه روستاهادر نواحی گیلان و مازندران در درجه ی اول وجود آب در عمق کم در تمام این ناحیه است . وجود خاک مناسب و تقریبا هم سان از نظر کیفیت دلیل دیگری است که سکونت خانوارها را در هر جایی امکان پذیر می سازد .

 3ـ روستاهای بینابین : می توان گفت که این تیپ روستاها ویژگی های روستاهای متمرکز و پراکنده را در خود جمع کرده اند . این روستاها در برخی از کشورها ی جهان عموما بر اساس یک برنامه ی مشخص طرح ریزی وساخته می شود . هم چنین وجود برخی عوامل طبیعی یا انسانی باعث پیدایش این  گونه روستاها می شود : مثلا وجود رودها و استقرار مساکن روستایی در حاشیه ی آن ها یا استقرار روستا در امتداد کف یک دره یا در مسیر یک جاده موجب پیدایش روستاهای خطی و ریسمانی شده ا ست .

تعاریف شهر ـ شهر اجتماعی از ا نسان ها در مکانی معین ا ست که زندگی عادی آنان از راه فعالیت های غیر کشاورزی به ویژه بازرگانی و صنعت تامین می شود .( ریشتفن)

شهر مکانی است که اکثریت جمعیت آن قسمت اعظم وقت خود را در داخل منطقه ی شهری صرف می کنند . ( ژان برون و پیرد فونتن )

شهر نقطه ی متمرکز امور بازرگانی ا ست . ( واگنر )

شهر محل سکونت دائمی انسان ها ومساکن است . (راتزل)

شهر اجتماعی است با تعداد و تراکم معین و متناسب جمعیت با بافت و ساختار کالبدی یک پارچه و به هم پیوسته اعم از محلات ، کوی ها یا مناطق مسکونی ، فضاهای فرهنگی ، بازرگانی ، تولیدی ، اداری ، ارتباطی و نظایر آن ها که اکثر یت ساکنان شاغل دائمی آن در مشاغل غیر کشاورزی به کار اشتغال دارند .

ملاک های تشخیص شهر از روستا

1 ـ ابعاد اکو لوژیکی : در حوضه های روستایی ، کاربری زمین ، بیش تر بخش کشاورزی را شامل ا ست .

وسعت سکونتگاه ها محدود و تراکم جمعیت بسیار پایین است . جامعه ی روستایی به حالت انزوا پناه می برد و

خود را از بقیه ی جامعه کنار می کشد .

2ـ شرایط شغلی : اقتصاد حوزه های روستایی ، بیش تر به فعالیت های بخش اول نظیر کشاورزی ، جنگل داری و ماهی گیری وابسته است و مکان هایی که در آن ها ، سهم بیش تری از نیروی کار به نوع ویژه ای از فعالیت های غیر کشاورزی جذب شده باشد شهر خوانده می شود .    

3 ـ خصیصه های اجتماعی ـ فرهنگی : در جامعه ی روستایی بر خورد ها چهره به چهره ا ست ؛ همه ی خانواده ها دارای ارزش های مشترک فرهنگی هستند و این ارزش ها همواره پردوام به نظر می رسد . البته ممکن ا ست پاره ای از ارزش های سنتی روستاها در نتیجه ی نفوذ فرهنگ شهری به تدریج تضعیف شوند .

حفاظت از محیط زیست و فرهنگ

حفاظت از محیط زیست اگر چه مسئله ای جهانی ا ست اما می توان آن را از سطحی کوچک تر نیز آغاز کرد ؛ مثلا حفاظت از محیط یک خانه ، یک ده، یک شهر ،یک رود یا دریاچه در برابر آلودگی .البته در این زمینه بیش از هر چیز لازم ا ست نگرش های خود را نسبت به محیط  مسائل محیطی و حفاظت از محیط زیست مورد ارزیابی و تجدید نظر قراردهیم . بسیاری از کارشناسان معتقدند که این کار پیش از هر چیزاز طریق به اجرا در آوردن روندهای تازه ی تربیتی امکان پذیر است ، یعنی  قبل از هر چیز باید گروه های انسانی را آموزش داد . این آموزش باید با هدف درک محیط و طبیعت و دوستی با آن باشد و در سطوح مختلف و در میان گروه های سنی گوناگون به انجام رسد . آ شکار است که ارائه ی آموزش های لازم در این زمینه باید از سنین کودکی آغاز شود ؛ به نحوی که مثلا ،( سلام کردن به بزرگ تر )به صورت امری عادی و قابل درک برای همه در آید . کسانی که تحت چنین تربیتی قرارمی گیرند ، مسلما در برابر منابع آلاینده ای مانند کارخانه ها و واحد های صنعتی که فاضلاب سمی خود را به رودخانه می ریزند  یا از دریاها و دریاچه ها به عنوان زباله دانی استفاده می کنند ، عکس العمل مناسب و معقولانه ای نشان خواهند داد . مسلما اعمال مقررات و جریمه ی افراد و واحد ها در این گونه موارد می توان نقش مو ثری د اشته باشد اما تا زمانی که کل جامعه نسبت به این امور بی تفاوت باشد کمک موثری به حفظ محیط زیست نخواهد شد . بر همین اساس ا ست که می گویند حفاظت از محیط زیست امری فرهنگی ا ست .

چرا به جهت یابی نیازمندیم ؟

به دلیل حرکت وضعی کره ی زمین به دور خودساکنان آن تصور می کنند که در هر شبانه روز ستارگان به دور سر آن ها می چرخند و تنها یک ستاره که در بالای قطب شمال زمین قرار دارد ، در جای خود ثابت ا ست . اگر چه در ظاهر این طور به نظر می رسد ، لیکن این چرخش ظاهری ستارگان به دور ستاره ی شمال به علت گردش زمین حول محور خود ا ست .این ستاره ی شمال را ستاره ی قطبی یا «جدی » می گویند که اگر بتوانیم آن را در آسمان پیدا کنیم و روبه آن بایستیم رو به شمال زمین ایستاده ایم ستاره ی قطبی را به

کمک 7 ستاره ی دیگر که به « دب اکبر »شهرت دارند می توان پیدا کرد . در نیم کره ی جنوبی برای یافتن سمت جنوب از صورت فلکی ( صلیب جنوبی ) کمک می گیرند .دانشمندان معتقدند که ( با اندکی اغماض

محور زمین که از قطب شمال و جنوب آن می گذرد دارای خاصیت مغناطیسی است و می تواند عقربه ی مغناطیس یک قطب نما را در امتداد شمال و جنوب زمین قرار دهد . در قطب نماها عقربه ی آبی  رنگ رو به شمال  می ایستد و سمت دیگر عقربه ، جهت جنوب را نشان می دهد . قبله نما در حقیقت یک قطب نماست که شمال و جنوب هر نقطه از زمین را نشان می دهد اما در کنار عقربه ی آن عقربه ی کوچک دیگری قرار دارد که جهت قبله را نمایش   می دهد .

زمین چه حرکت هایی دارد و نتایج این حرکت ها چیست ؟

زمین با سرعت 30 کیلومتر بر ثانیه در مدت یک سال ( 365 روز و 6 ساعت ) یک بار به دور خورشید می چرخد ( سال شمسی ). حال اگر یک سال را 365 روز در نظر بگیرند در هر سال 6 ساعت اضافی خواهیم داشت که طی 4  سال جمعا یک روز حاصل می شود . به این ترتیب سال 365 روزی را سال رسمی و سال 366 روزی را سال کبیسه گویند .البته هر چهار سال یک بار اسفند ماه 30 روز خواهد بود . زمین در گردش به دور خود در یک مدار بیضی شکل می چرخد وبا این صفحه ی بیضی شکل محور زمین 23 درجه و 27 دقیقه انحراف دارد . همین انحراف باعث می شود در طول یک بار گردش زمین ، ز ا ویه ی تابش خورشید به سرزمین ما از حالت عمودی به حالت غیر عمودی و بسیار مایل تغییر کند . در هر نقطه از ایران که زندگی می کنید اگر به تابش های مستقیم و متمرکز آفتاب در هنگام ظهر در فصل تابستان توجه کنید و این تابش ها را با تابش های هنگام ظهر فصل زمستان مقایسه نمایید ، متوجه این تفاوت خواهید شد .در فصل بهار و پاییز هنگام ظهر آفتاب نه خیلی مایل و نه خیلی عمودی می تابد ؛ بنابر این میزان دریافت انرژی هم بسیار کم یا بسیار زیاد نیست و فصل از نظر گرما فصلی متعادل ا ست .

جغرافی دانان اول تیر ماه را که خورشید به نیم کره ی شمالی بسیار مستقیم و متمرکز می تابد «انقلاب تابستانی » گویند . به همین ترتیب به اول دی ماه نیز که خورشید بسیار بسیار مایل می تابد ( به نیم کره ی شمالی )«انقلاب زمستانی »گفته می شود . اول فروردین و اول مهر را به ترتیب «اعتدال بهاری » و « اعتدال پاییزی »نامیده اند .       

حرفه وفن

                                   نحوه ی شستشو ومراقبت ونگهداری ازمنسوجات

       -پارچه های پنبه ای:پارچه های پنبه ای عمری طولانی  دارند وتاکنون هیچ لیفی  نتوانسته جایگزین آن شود.دارای استحکام زیاد ومقاومت بسیار است.آب رفتگی پنبه نسبت به پارچه های کتانی بیش تر است.پارچه های پنبه ای درتماس بابدن  هیچ گونه حساسیت پوستی ایجاد نمی کنند.هنگام شست وشو برای ازبین بردن لکه ها می توان آن را خوب چنگ زد وفشارداد وبرای ضدعفونی،آن راجوشاند.چروک پذیری پارچه پنبه ای  زیاد است وباید آن رامرطوب اتو کنید.استفاده ازسفیدکننده های کلردار  درصورت مجازبودن برروی برچسب  برای این جنس ازپارچه مناسب است.

برای جلوگیری از رشدکپک ،قارچ وباکتری پارچه های پنبه ای  رادر جای خشک باید نگهداری کرد.

پارچه های کتانی:

مقاومت کتان بیشتر از پنبه است.پارچه های کتانی رانیز بهتر است درحالتی که کاملا مرطوب است اتو کنید تاچین وچروک آن باز شود.پارچه های کتانی حرارت بدن را بهتر از پنبه انتقال  می دهد وبه همین دلیل از پارچه های دیگر خنک تر است .

بهتر است پارچه ی کتانی را قبل از دوخت بشویید؛زیرا درشستشوهای مکرر آبرفتگی دارد.پارچه ی کتانی رانیز به علت رشد کپک،قارچ وباکتری باید درجای خشک نگهداری کرد.

روش آهار زدن پارچه :

بهتر است پس از شستشوی پارچه های نخی وکتانی ،آنها را قدری آهار بزنیم تا جلوه ی اولیه ی خود را حفظ کنند.برای آهارزدن از نشاسته استفاده کنید.ابتدا نشاسته را درکمی آب سرد بریزید،بتدریج آب آن رازیاد کنید تارقیق شود،بعد روی آتش بگذارید وهم بزنید.سپس لباس یا رومیزی و.... راکاملا درمحلول فروببرید چندین بار این عمل را تکرار کنید تانشاسته جذب پارچه شود.سپس بیرون آورده روی بند بیندازید تا خشک شوند.هنگام اتو کردن آن را مرطوب کنید.برای پارچه های نازک مثل پرده ی طوری ،از آهار رقیق وبرای پارچه های ضخیم از آهار غلیظ استفاده کنید.گاهی برای آهارزدن به پارچه های لطیف ورنگی از ورقه های ژلاتین استفاده می کنند.درتمام مراحل باید دردرجه ی اول به برچسب لباسها توجه کنیم،سپس با توجه به آن ،اقدام به شستشو کنید.

پارچه های پشمی :

درشستشوی پارچه های پشمی ازمصرف صابون وپودرهایی که خاصیت قلیایی زیاد دارند ونیز استفاده از آب جوش باید خودداری کرد؛زیرا باعث نمدی شدن پارچه می شود .اغلب منسوجات پشمی اگر درست شسته وخشک نشوند،دراولین شستشوی تغییر شکل خواهند داد.برای استفاده درست ازاین منسوجات باید نکاتی را مراعات کرد.بلوز وژاکت پشمی را درآب ولرم وبا مواد قلیایی ضعیف وملایم می توانید بشویید.  به هیچ وجه لباس را چنگ نزنید واز سفید کننده های کلر دار استفاده نکنید.بعضی از لباسهای پشمی را می توانید با استفاده از دستور العمل ماشین وبرچسب لباس درماشین بشویید. اتو را مستقیم روی پارچه ی پشمی نکشید.آفت پشم ،بید است.برای از بین بردن آن می توانید ازنفتالین استفاده کنید.

شستشوی منسوجات نایلونی:

نایلون پرمصرف ترین الیاف مصنوعی درصنعت نساجی است.منسوجات نایلونی را مدتی درآب وصابون بخیسانید،سپس با کمی تکان دادن درکف صابون آب کشی کنید.می توانید با توجه به دستور العمل ماشین وبرچسب لباس آن را درماشین لباسشویی بشوییم.نباید نایلون را زیاد فشار داد؛زیرا امکان دارد چروک هایی که براثر فشار برروی لباس ایجاد می شود بعد از خشک شدن نیز ازبین نرود.

پارچه ی نایلونی اگر خوب شسته شود احتیاج به اتو ندارد؛زیرا حرارت زیاد نایلون را خراب می کند.

توجه >لباسها را قبل از شستن بررسی کنید که لکه وپارگی نداشته باشند.هم چنین برای شستشو،لباس ها را براساس جنس ،رنگ ونوع دسته بندی کنید وهر یک را جداگانه بشویید

لکه وروشهای صحیح لکه گیری:

به مجموعه روشهایی که برای زدودن لکه ها ازروی لباس یا پارچه به کار می رود،«لکه گیری » می گویند.به علت زیاد بودن انواع لکه ها ومتعدد بودن نوع وجنس  پارچه ها با توجه به وجود مواد  والیاف مختلف دربافت آنها ،پارچه  ها ازاین نظر با هم یکسان نیستند وعمل لکه گیری  پیچیده وبسیار ظریف است.

برای جداکردن لکه های به وجود آمده روی لباس ،روش های آب شویی  وخشک شویی  معمول است .خشک شویی روشی است که درشستشوی آب به کار برده نمی شود بلکه از مواد های مختلف مثل بنزین ،نفت یا حلالهای دیگر استفاده می شود.

سفید شویی: نوعی شستشو با آب است  که دراین روش از رنگ برنده وحل کننده ی چربی وآنزیم استفاده می شود.

درحال حاضر ،ماده به خصوصی به عنوان لکه بر عمومی وجود ندارد. فاکتورهای متعددی در پاک کردن لکه موثر است.برای اینکه درعمل لکه گیری به نتیجه مطلوب دست یابیم،ابتدا باید نوع لکه وهمچنین جنس الیاف بکار برده شده درپارچه را شناسایی کنیم واز طرف دیگر فراورده های لکه زدایی وروش کاربرد وعمل لکه گیری بوسیله فراورده ها را به طور کامل بشناسیم ودرمورد آنها اطلاعات کافی کسب کنیم .

به محض پیدا شدن لکه ای روی لباس ،برای ازبین بردن آن باید اقدام کرد.

برای ازبین بردن لکه باید موارد زیر را رعایت کرد:

1-ابتدا علت ونوع لکه اینکه از چه موادی است-را پیدا کنید.

2-نوع پارچه را مشخص کنید وبگویید که آیا قابل شستشو ست یاخیر

3-درجنس ورنگ پارچه وهم چنین نوع ماده ای که برای رنگ کردن آن بکار رفته است،دقت کنید.

4-روشی را که برای رفع لکه می خواهید استفاده کنید ،قبلا تعیین کنید.

5-هرنوع ماده ی شیمیایی که می خواهید بکار ببرید،روی درز لباس یا تکه ای از آن امتحان کنید واگر می خواهید پارچه را بشویید،لکه را قبل از شستن ازبین ببرید .

6-به یاد داشته باشید که آب داغ بعضی لکه ها را مانند تخم مرغ ،خون یاگوشت ثابت می کند.

7-آب صابون نیز بعضی از لکه ها مانند چای ،قهوه وعصاره ی بعضی از میوه ها را ثابت می کند.

-به طور کلی ،سه طریقه ی اساسی برای پاک کردن لکه از پارچه هایی که قابل شستن نیستند ،وجود دارد:

الف-پاک کردن بوسیله محلول هایی مانند تتراکلرور کربن ویا بنزین سفید از طریق بکاربردن با ابر یا برس

ب- بی رنگ کردن لکه به وسیله ی آب اکسیژنه واسید اگزالیک(جوهر ترشک)یا آب ژاول یا وایتکس.

پ-تمیز کردن لکه به طریقه ی خشک-به وسیله ی خمیری از پودرهای جذب کننده مانند گچ فرانسوی-پودر سفید تالک.

لکه گیری لکه های معمولی:

-لکه ی شکلات وکاکا ئو روی پارچه های نخی وکتانی: ابتدا به وسیله اسفنج وتتراکلرور کربن وبعد با آب گرم شسته شود. لکه های شکلات وکاکائو روی هر نوع پارچه قابل شستشوست. لکه را با اب وصابون گرم بشویید،بعد آن را به وسیله ی تتراکلرورکربن از بین ببرید. آب نمک هم دراین مورد کمک کننده است.

-لکه ی روغن ماهی روی پارچه های نخی وکتانی : لکه ی تازه را با تتراکلرور کربن وابر تمیز کنید.بعد آنرا با آب گرم  وصابون بشویید،لکه ی کهنه را با آب اکسیژنه شسته تا بیر نگ شود .بعد آن را خوب با آب بشویید،لکه ی روغن ماهی روی هر پارچه قابل شستشو باید با آب گرم وصابون شسته شود.برای لکه های کهنه با تتراکلرور کربن یا با آب اکسیژنه باید لکه را ازبین برد .

-لکه ی رنگ روی پارچه های نخی وکتانی سفید : رنگ تازه را پاک کنید وبعد با آب گرم وصابون بشویید.اگر لکه خشک شده باشد،آن را با روغن یا وازلین نرم کنید. سپس به وسیله ی ابر،صابون وآب گرم بشویید. پاک کردن لکه ی رنگ از روی هر پارچه ی قابل شستشو باید مثل پارچه های نخی وکتانی عمل شود.

-لکه ی سوختگی روی پارچه های کتانی ونخی سفید:  خیس کنید ودر آفتاب قرار دهید .این عمل را چند دفعه تکرار کنید .اگر لکه باقی ماند با آب اکسیژنه رنگ آن را ببرید وبعد خوب بشویید.

پارچه های پشمی وابریشمی ممکن است با همان آب شسته شود .لکه ی سوختگی روی هر نوع پارچه رنگی قابل شستشو،به ندرت ممکن است پاک شود،پارچه های پشمی را به وسیله ی سمباده یا کاغذسمباده ی نرم پاک کنید.

-لکه ی توتون روی پارچه های نخی وکتانی سفید

لکه را به وسیله ی ا سفنج باآب سرد بشویید،گلیسیرین به آن بزنید وبگذارید نیم ساعت بماند بعد با آب وصابون بشویید.

-لکه ی توتون روی هر پارچه ی رنگی قابل شستشو

به وسیله ی اسفنج با الکل صنعتی شسته شود.اگر پارچه ای گران قیمت باشد ،آن را باصابون ،الکل یااتر سولفوریک یا تتراکلرور کربن  یا بنزین سفید گری کنید تاپارچه آسیب نبیند.

اگر پارچه های نخی  از اتو زرد شد،ازمحلول گلیسیرین  یا سود استفاده کنید؛ یعنی آن را روی لباس بمالید ودر آفتاب بگذارید تا زردی آن برطرف شود .برای پارچه های پشمی وابریشمی ازسدیم استفاده کنید.

-لکه ی کره ،خامه وبستنی  روی پارچه های نخی وکتانی سفید:

آن رادرآب سرد خیس کنید.لکه را ازبین ببرید ومانند لکه ی میوه یا شکلات عمل کنید .بعد آن را درآب گرم بشویید. سپس خوب با آب شستشو دهید.

لکه ی کره ،خامه وبستنی روی پارچه های رنگی قابل شستشو:

آن را به وسیله ی ابر خوب شستشو دهید .بعد با آب نیم گرم وصابون بشویید واگر لکه باقی ماند تتراکلرور کربن به کار ببرید.

-لکه ی تخم مرغ یا گوشت روی پارچه های نخی وکتانی سفید:

لکه را درآب سرد خیس کنید وبا آب گرم وصابون آن را بشویید اگر لکه باقی ماند لازم است آنرا با تتراکلرورکربن به وسیله ابر بشویید.

-لکه ی تخم مرغ وگوشت روی هر پارچه ی  قابل شستشو :

لکه را با آب سرد به وسیله ی اسفنج وبعد با آب گرم وصابون بشویید .

-لکه ی میوه یا آب میوه روی پارچه های نخی وکتانی یا روی هر پارچه ی قابل شستشو:

با آب سرد وابر لکه را بشویید واگر لکه باقی ماند گلیسیرین به کار ببرید وبگذارید چند ساعتی بماند بعد آن را با آب گرم وصابون خوب بشویید.لکه ی میوه های رنگی مثل انار،آلبالو،گیلاس وتمام میوه های رنگی را با محلول 10 درصدئیدروسولفیت دو بشویید.

-لکه ی علف روی پارچه های نخی وکتانی سفید:

پارچه را با دنبه یا روغن خوب بمالید وبعد با آب گرم وصابون بشویید .باقی مانده ی لکه را با آب اکسیژنه بشویید وبعد خوب با آب شستشو دهید .برای این کار الکل سفید را می توانید بکار ببرید.

لکه ی علف روی هر پارچه ی قابل شستشو:

آن را با آب نیم گرم وصابون بشویید ،بعد با الکل یا آب اکسیژنه وبه وسیله ی اسفنج  شستشو دهید وسپس آن را با آب خوب بشویید.

-لکه ی چربی روغن روی پارچه های نخی وکتانی:

روی لکه را صابون بمالید وبا آب گرم بشویید ،اگر لکه باقی ماند آن را با تتراکلرور کربن به وسیله ی اسفنج شستشو دهید.

لکه ی چربی روغن روی هر پارچه ی رنگی قابل شستشو:

لکه را با تتراکلرور کربن به وسیله ی اسفنج بشویید وبعد با آب نیمه گرم وصابون شستشو دهید.

-لکه ی جوهر روی پارچه های نخی وکتانی:

روی آن گلیسیرین بمالید وبعد با آب سرد بشویید ،اگر لکه ی جوهر روی هر پارچه ی رنگی قابل شستشو ریخته شود برای رفع آن باید ازخمیر پودر جذب کننده استفاده شود.

-رنگ آهن روی پارچه های نخی وکتانی:

لکه را درمحلول اسید اگزالیک خیس کنید به محض اینکه لکه ازبین رفت محلول رقیق امونیاک بزنید وسپس خوب بشویید.این کار را می توانید با آب لیموی تازه ونمک انجام دهید وبعد در آفتاب خشک کنید.

لکه ی مداد روی پارچه های نخی وکتانی سفید:

آن را با مداد پاک کن پاک کنید. اگر لکه باقی ماند با صابون بشویید.

لکه ی مداد روی هرنوع پارچه ی رنگی قابل شستشو:

کلر وفرم یا الکل بزنید وبعد با پارچه ی نرم روی آن را ماساژدهید.

رژلب روی پارچه های نخی وکتانی :

روی پارچه گلیسیرین یا وازلین بمالید سپس آن را با آب گرم وصابون بشویید اگر لکه باقی ماند ،به آن آب اکسیژنه بزنید ولی صابون نزنید چون ممکن است لکه را ثابت کند.

قبل از لکه گیری به نکات ایمنی زیر توجه کنید.

1-درمحیط بسته لکه گیری نکنید؛زیرا فراورده های لکه گیری کم وبیش بخارهای سمی از خود متصاعد می سازند که دست کم بوی آن می تواند نامطبوع باشد. تعدادی از مواد لکه گیری قابل اشتعال اند. باید آنها را از هر گونه شعله ای درمحل دور کرد.

2-حد اقل قبل از لکه گیری ،ماده لکه گیر را روی پارچه ای شبیه به جنس پارچه ی لکه شده امتحان کنید .

3-بهتر است به محض لکه دارشدن لباس ،لکه گیری کرد؛زیرا پاک کردن لکه ی کهنه دشوار وگاهی نیز غیر ممکن است.

4-هنگام پاک کردن لکه هیچ گاه لکه را به هم نمالید ومچاله نکنید بلکه با زدن ضربه به پارچه ی آغشته به ماده ی پاک کننده لکه را پاک کنید.

5-هیچ گاه ازپارچه ی سیاه برای لکه گیری استفاده نکنید.

6-برای پاک کردن لکه بهتر است درزیر لکه یک پارچه ی کهنه ی تا شده ی تمیز (شیفون جذب کننده یا یک کاغذ خشک کن چند لا)قرار دهید.

سپس ازپشت لکه شروع به لکه زدایی کنید.پس از این که با کهنه یا برس با محلول ضرباتی به محل لکه زدید،آن را به سرعت یا به وسیله ی هوا یا خورشید ویا پاشیدن پودرهای  جذب کننده ،خشک کنید . سپس عمل را تکرار کنید. از روی لکه نیز این مراحل را انجام دهید.

همیشه هنگام کار ازدستکش استفاده کنید.

موسی ا سدی شهید چمران بیروت