تاریخ ادیان

تاریخ ادیان: نکاتی به اختصار درمورد ادیان ومذاهب

مورد استفاده ی همکاران درس تاریخ وجغرافیا

گردآورنده: موسی اسدی

مدیریت مدارس جمهوری اسلامی ایران درسوریه،لبنان واردن

آموزشگاه شهید چمران بیروت91-90

1)کاتولیک:

پاپ درراس کلیسای کاتولیک است. آنها عقیده دارندعیسی (ع)انجمن مرئی را که عبارت از همین کلیساست،تاسیس کرده است.وپاپ جانشین پطرس مقدس است. آنها خود را نماینده ی حقیقی کلیسای مسیح می دانند وبرای خود تقدس وولایت قائلند .به تظاهر ورعایت آداب مذهبی اهمیت می دهند.

مراسم مذهبی آنان: تعمید،قربانی،توبه،اعتراف ،تناول ،ازدواج و مسح بیماران درحال مرگ.

2)ارتدوکس:

براثر اختلافات عقیدتی روم غربی وشرقی جدا شدند. معتقد به بارداری مریم وخطا پذیری مقامات کلیسا می باشند. سنت گرا هستند و عقاید برزخ ،مفهوم بی آلایش ،برائت از گمراهی وعدم امکان اشتباه پاپ را قبول ندارند.

کشیشان این فرقه ازدواج می کنند ومراسم عبادی را به زبان منطقه ای انجام می دهند. آنها می کوشند عقاید سنتی وقدیمی خود را بدون هر گونه تغییری حفظ کنند.               

  مراسم مذهبی: تعمید،ادای شهادت ،مسح روغن مقدس،تناول ،توبه ،مسح بیماران وازدواج

3)پروتستان:

اعتراض لوتر- با قدرت الهی پاپ مخالفند .دارای تشکیلات دموکراسی هستند.برای ارتباط با خدا احتیاجی به روحانی ندارند.اعتراف به گناه اجباری نیست. به دوشیزه بودن حضرت مریم ومقدسین وبرزخ عقیده ندارند .

مراسم مذهبی: تعمید،اعتراف غیر اجباری ،تناول وافطار ،تلاوت کتاب مقدس،قرائت ادعیه لوتر وازدواج.

درزمان لوتر عقیده ی پاپ وکلیسا براین بود که انسان جانور معصیت کاری است که باید توبه کند و کفاره بدهد . کلیسا از همان آغاز نه فقط صداقت ظاهری گنهکاران اصلاح شده ، بلکه  همچنین دلایل عینی توبه آنان  از قبیل زیارت ، اهدای پول به جای زیارت  وسایر نذورات پولی را درنظر می گرفت .

در قرن پانزدهم نیاز رشد یابنده ی کلیسا به وجوهات ، به موضعی زننده درمورد فروش (عضو ) انجامید . فروش برعهده ی نمایندگان پاپ بود . علت حمایت شاهزاده ها  از لوتر هم به خاطر این بود که سازمانی را که طالب وفاداری بود و پول را به خارج می فرستاد ،منحل می کرد  وبه جای آن  سازمانی دیگر می نشاند  که کوچکتر و مطیع تر بود و وجوه اضافی را به خزانه ی شاهزاده  رد می کرد .

4)عقاید یهود:

ü     ازدواج با غیر یهودی را حرام می دانند.

ü     ختنه واجب است وهشت روز پس از تولد طفل انجام می گیرد.

ü     تکالیف از سیزده سالگی آغاز می شود.

ü     محل عبادت کنیسه گویند؛که به زبان یونانی سیناگوگ گویند.

ü     جمعه عصر برای عبادت می روند.

ü     خوردن گوشت خوک وذبیحه ی غیر یهودی را نمی خورند.

بر یهودی واجب است که سالی دوبار بیت المقدس را زیارت کند؛ویک هفته درآنجا بماند. یهودیان روحانی خود را (ربن)یا (ربی) گویند؛که به عنوان خاخام مشهورند. کارعمده ی ربن ها رسیدگی به امور حقوقی وقضایی یهود است؛واحکام تورات را با مقتضیات عصر خویش تطبیق می دهند. کلمه ی تورات در زبان عبری به معنی شریعت یا ناموس است . تورات اصلی درجریان جنگ های فلسطین ازبین رفت . البته بعدها توسط عزیر پیامبر وبه کمک ذکریا که از پیامبران بودند ،دوباره تدوین شد . ولی آن تورات نیز ازبین رفت .

مجموعه ای که اکنون دردست یهود است ، عبارتند از پنج سفر که به اسفار خمسه معروفند.

  اسفار خمسه ا- سفر پیدایش 2- سفر خروج 3- سفرلاویان 4- سفراعداد 5- سفر تثنیه

دراین سفرها درباره ی آفرینش جهان وآدم وحوا درشش روز بحث می کند.سپس درباره ی بیرون آمدن عبرانیان به قیادت موسی از مصر است . ودر سفر لاویان در باره ی اعقاب لاوی از اسباط بنی اسرائیل است ؛ و از احکام و شرایع یهود و وظایف لاویان و قضات سخن رفته است . و سفر اعداد که از سفر های بنی اسرائیل دربیابان تیه وفتح سرزمین کنعان گفتگو می کند .در سفر تثنیه که به معنای دوباره شدن چیزی است که همه ی مقررات و شرایع از نوتکرار می شود و به مرگ موسی (ع) و دفن او در کوهای موآب پایان می پذیرد.

5)مذهب حنفی:

ابو حنیفه 150ﻫ-80 ﻫ از اهل حدیث دوری می کرد و اصل قیاس و استحسان را در آراء خود پذیرفت و لذا پس از قران ، سنت و اجماع اصل چهارم گردید.

پایه و اساس فقه ابو حنیفه بر هفت اصل است . 1- قران 2-سنت 3-اقوال صحابه 4- قیاس      5- استحسان 6- اجماع  7- عرف

6)مالکیه: 

مالک بن انس احکام و عبادات را بر پایه ی موازین قران و حدیث تواما قرار داد و در مواردی که این دو منبع ساکت بودند ، (قاعده ی اجماع )را پیروی کرد.

7)شافعی: عبداله بن ادریس شافعی

ایمان درعقیده ی شافعی سه شرط دارد .1- اقرار به لسان 2- تصدیق جنان 3- عمل به ارکان

برای حدیث اهمیت زیاد قائل بود ؛واگر تعارض بین حدیث وقرآن بود ،اصل حدیث را ارجح می دانست. شافعی ها می گویند :مامومن هستیم ،اگر خدا خواهد. ولی حنفی ها گویند ما حقیقتا مومن هستیم .

بسیاری از مسلمانان فلسطین ،اردن ،سوریه ،لبنان ،عراق ،حجاز ،پاکستان،مصر ،هند،چین،اندونزی ،کردهای ایران وسنیان فارس ویمن شافعی هستند. شافعی از نظر فقهی به شیعه نزدیک تر است .

8)حنبلی:

از مکاتب دیگر ظاهری تر وخشک تر است ؛وبه نص ظاهر الفاظ وآیات قرآن واحادیث معتقدند وهیچ گونه تفسیری را جایز نمی دانند.

احمدبن حنبل با اینکه کلام خدا را مرکب از اصوات وحروف می دانست باز هم براین باور بود که ترکیب حروف واصوات به همین شکل درعالم ازل ثابت وبه ذات پروردگار قائم بوده وصوتی که از قاریان شنیده می شود ومشاهده ای که از خطوط قرآن به چشم می آید،همان کلام ازلی وقدیمی یزدانی است. احمد بن حنبل درمقابل معتزله که قائل به مخلوق بودن وحادث بودن قرآن بودند ،به شدت اصرار می ورزید که قرآن قدیم وازلی است . حنبلی ها به معاویه احترام می کردند.

9)صوفی:

صوف(پشم)جامه ای که برتن می کردند.

تصوف : نام مکتبی است یا روشی خاص درتربیت روحانی نفس که بوسیله ی آن می توان به مطلوب اصلی که آن حقیقت باشد رسید .به پیروان این مکتب صوفی گویند . به هر حال مبادی توحید محض وایمان به الوهیت مطلقه هستی رکن اساسی تعلیم صوفیه است . تمام فرق متصوفه درهر کسوت که باشند ، علی (ع) را مولای خود می دانند.

آغاز تصوف را باید قرن اول ودوم هجری دانست . از صوفیان بنام ایران حسین بن منصور حلاج که از بیضاء فارس بود می توان نام برد .

10) مزدک:

برعکس مانی می خواست عقاید دینی را برای اصلاح جامعه به کار برد . از نظر او توده مردم درمقابل طبقات حاکمه تنها با داشتن عقیده دینی نمی توانستند از فقر وبردگی وبیچارگی نجات پیدا کنند ؛مگر اینکه براساس برنامه ی اقتصادی صحیحی با مشکلات زندگی وکشمکش های طبقاتی مبارزه کنند وجامعه ای بی طبقه ایجاد کنند .

جوهر انقلاب مزدک دراشتراک مالکیت بوده است . مزدک می گفت : نابرابری درزن ومال ،تعصب ومالکیت احتیاج را به وجود می آورد ودر نتیجه خشم وانتقام بین مردم پدید می آید . او می گفت کسی حق ندارد که برپایه ی ثروت ونیرو ، زنان را مثل حیوان درقفس حرمسرا بیفکند و دیگران را از داشتن یک زن محروم سازد .بلکه زن وتمتع او حق همه ی مردان است .

وجه اشتراک بین مزدک وافلاطون : افلاطون معتقد بود سبب نابرابری دراجتماع حرص وآز مردم  وتجمل پرستی ایشان است . مردم به زندگی ساده قناعت نمی کنند وسود پرست وجاه طلب وحسود هستند . ازآنچه خود دارند زود سیر می شوند  ودرآتش حسرت آنچه ندارند،   می سوزند . آنان به ندرت چیزی را طلب می کنند که متعلق به دیگران نباشد ؛ درنتیجه     طایفه ای به زمین ومال دیگران حمله می کنند وجنگ در می گیرد.

بودا:

در دین بودا خدایان هم مثل بشر دارای زوال اند . خدایان جاویدان نیستند . پس چون دراین دین خدایی وجود ندارد ، مراسمی هم برای آن نیست وآداب دینی چیزی جز یادبود        نمی باشد.

بودا شخصیتی است که به نیروانا رسیده است؛ ودرقلب نجات یافتگان حاضر است. بیشتر بودائیان به جای عبادت درمقابل مجسمه ی استاد گل پرتاب می کنند.

بودا معتقد است همه چیز دراین جهان دو مرز افراطی وتفریطی دارد .مرد سالک یا (تاتاگاتا)باید از دو طرف بپرهیزد وراه میانه را برگزیند.  قاعده ی اساسی این است که برای تربیت نفس شخص باید درحال توجه قلبی چهار زانو ومربع بنشیند وچشم ها را بسته ودر اعماق قلب خود پرتو محبت عام دوستی مطلق جهان را که شامل سراسر موجودات باشد بطلبد وبکوشد که دل او از محبت شدیدی نسبت به عالم وجود آکنده گردد.

زردشت:

بنا به اعتقاد زردشت روان آدمی پس از مرگ سه روز در اطراف جسد به سر می برد وسپس براثر وزش باد به جایگاهی که باید حساب اعمال خاکی خود را درآنجا بدهد ومورد قضاوت واقع گردد برده می شود . جسد اورا باید دور از مردم به بالای کوه دره هایی که آنها را برج خاموشان گویند ،بیفکنند تا طعمه ی مرغان وجانوران لاشخوار گردد .

پس از مدتی آن استخوانهای پراکنده را درون چاهی به نام استوران می ریزند . زیرا آب وخاک وآتش مقدسند وآسودن آنها جایز نیست .

دخمه :

زردشتیان به زبان خودشان آن را دادگاه می نامند؛ وپارسیان هندوستان آن را (دخو) ودر کتاب های انگلیسی آن را برج سکوت می نامند .  محوطه ای است مدور که دربالای کوه بلندی واقع شده است وغالبا از آبادی های اطراف چندین فرسخ فاصله دارد . محیط دخمه حدود صد متر است . سطح داخلی آن از دیوار به طرف مرکز سراشیب است ودر وسط دخمه چاه عمیق و وسیعی حفر شده  ودر اطراف چهار گوشه ی خارجی آن چهار چاه عمیق تر حفر شده و به چاه وسط دخمه راه دارد . عمق چاه ها یک متر با شن وماسه پر شده است . چاه وسط دخمه را زرتشتیان  ایران (سراده )یا (استه دان ) می نامند .

دخمه گورستان زرتشتیان است ؛که قسمت داخلی آن سه قسمت است که قسمت اول جسد مردان  ووسط برای زنان  و قسمت سوم برای بچه هاست .

اگر مرده شخصی نیکوکار بوده وجدان یا نتیجه ی اعمال او به صورت دختری نورانی که نماینده ی تقوا وپارسایی شخص است ،ظاهر می گردد ؛ واگر گناهکار باشد ،این وجدان به صورت پیرزنی جادوگر ودیوی وحشت بار که مظهر تبهکاری فرد است ، به سراغ وی خواهد آمد .

دردوزخ زردشتیان از شعله های آتش فروزان خبری نیست . زیرا آتش مقدس است ، وهرگز نباید به لوث وجود گنهکاران آلوده گردد. آنچه دوزخیان را شکنجه می دهد ، نبودن آتش و وجود سرمای سخت وظلمات محض است . زردشتیان جسد مردگان رادرون خاک              نمی گذارند ؛ زیرا خاک مقدس است ،وآنرا درون دخمه ی سرباز می گذارند ،تا جسد      طعمه ی مرغان هوا وحشرات زمین شود . البته امروز از دخمه ها استفاده نمی شود وبه جهت حفظ بهداشت آنرا دفن می کنند.

اوستا کتاب زردشت 5 قسمت است 1- یسنا که به معنی نیایش است ؛وسروده ی گاتها دراین قسمت است . 2- یشتها به معنی ستایش وقربانی دادن است .3- ویسپرد به معنی بزرگان دین است . 4- وندیداد قانون ضد دیو است . 5- خرده اوستا  یا اوستای کوچک  مشتمل بر دعاهای روزانه است .

عقاید دیگر:

سدره وکشتی بستن که نشانه ی خداپرستی زرتشتیان است، پوشیدن آن برای هر زرتشتی که به سن پانزده سالگی بلوغ رسیده باشد ، واجب است . سدره پارچه یا جامه دینی است که از 9 پارچه ی سفید ونازک دوخته شده است ؛ ودرزیر پیراهن چسبیده به بدن پوشیده می شود .

کشتی ، کمربند باریکی از پشم گوسفند که نشانه پاکی وبی آزاری است.

هر زردشتی به مانند مسلمانان شبانه روز 5 بار به پرستش اهورا مزدا می ایستد . نماز ایشان رکوع وسجود ندارد.  ... روزه وجود ندارد  وبه جای آوردن آن امری حرام است .