حرفه وفن

                                   نحوه ی شستشو ومراقبت ونگهداری ازمنسوجات

       -پارچه های پنبه ای:پارچه های پنبه ای عمری طولانی  دارند وتاکنون هیچ لیفی  نتوانسته جایگزین آن شود.دارای استحکام زیاد ومقاومت بسیار است.آب رفتگی پنبه نسبت به پارچه های کتانی بیش تر است.پارچه های پنبه ای درتماس بابدن  هیچ گونه حساسیت پوستی ایجاد نمی کنند.هنگام شست وشو برای ازبین بردن لکه ها می توان آن را خوب چنگ زد وفشارداد وبرای ضدعفونی،آن راجوشاند.چروک پذیری پارچه پنبه ای  زیاد است وباید آن رامرطوب اتو کنید.استفاده ازسفیدکننده های کلردار  درصورت مجازبودن برروی برچسب  برای این جنس ازپارچه مناسب است.

برای جلوگیری از رشدکپک ،قارچ وباکتری پارچه های پنبه ای  رادر جای خشک باید نگهداری کرد.

پارچه های کتانی:

مقاومت کتان بیشتر از پنبه است.پارچه های کتانی رانیز بهتر است درحالتی که کاملا مرطوب است اتو کنید تاچین وچروک آن باز شود.پارچه های کتانی حرارت بدن را بهتر از پنبه انتقال  می دهد وبه همین دلیل از پارچه های دیگر خنک تر است .

بهتر است پارچه ی کتانی را قبل از دوخت بشویید؛زیرا درشستشوهای مکرر آبرفتگی دارد.پارچه ی کتانی رانیز به علت رشد کپک،قارچ وباکتری باید درجای خشک نگهداری کرد.

روش آهار زدن پارچه :

بهتر است پس از شستشوی پارچه های نخی وکتانی ،آنها را قدری آهار بزنیم تا جلوه ی اولیه ی خود را حفظ کنند.برای آهارزدن از نشاسته استفاده کنید.ابتدا نشاسته را درکمی آب سرد بریزید،بتدریج آب آن رازیاد کنید تارقیق شود،بعد روی آتش بگذارید وهم بزنید.سپس لباس یا رومیزی و.... راکاملا درمحلول فروببرید چندین بار این عمل را تکرار کنید تانشاسته جذب پارچه شود.سپس بیرون آورده روی بند بیندازید تا خشک شوند.هنگام اتو کردن آن را مرطوب کنید.برای پارچه های نازک مثل پرده ی طوری ،از آهار رقیق وبرای پارچه های ضخیم از آهار غلیظ استفاده کنید.گاهی برای آهارزدن به پارچه های لطیف ورنگی از ورقه های ژلاتین استفاده می کنند.درتمام مراحل باید دردرجه ی اول به برچسب لباسها توجه کنیم،سپس با توجه به آن ،اقدام به شستشو کنید.

پارچه های پشمی :

درشستشوی پارچه های پشمی ازمصرف صابون وپودرهایی که خاصیت قلیایی زیاد دارند ونیز استفاده از آب جوش باید خودداری کرد؛زیرا باعث نمدی شدن پارچه می شود .اغلب منسوجات پشمی اگر درست شسته وخشک نشوند،دراولین شستشوی تغییر شکل خواهند داد.برای استفاده درست ازاین منسوجات باید نکاتی را مراعات کرد.بلوز وژاکت پشمی را درآب ولرم وبا مواد قلیایی ضعیف وملایم می توانید بشویید.  به هیچ وجه لباس را چنگ نزنید واز سفید کننده های کلر دار استفاده نکنید.بعضی از لباسهای پشمی را می توانید با استفاده از دستور العمل ماشین وبرچسب لباس درماشین بشویید. اتو را مستقیم روی پارچه ی پشمی نکشید.آفت پشم ،بید است.برای از بین بردن آن می توانید ازنفتالین استفاده کنید.

شستشوی منسوجات نایلونی:

نایلون پرمصرف ترین الیاف مصنوعی درصنعت نساجی است.منسوجات نایلونی را مدتی درآب وصابون بخیسانید،سپس با کمی تکان دادن درکف صابون آب کشی کنید.می توانید با توجه به دستور العمل ماشین وبرچسب لباس آن را درماشین لباسشویی بشوییم.نباید نایلون را زیاد فشار داد؛زیرا امکان دارد چروک هایی که براثر فشار برروی لباس ایجاد می شود بعد از خشک شدن نیز ازبین نرود.

پارچه ی نایلونی اگر خوب شسته شود احتیاج به اتو ندارد؛زیرا حرارت زیاد نایلون را خراب می کند.

توجه >لباسها را قبل از شستن بررسی کنید که لکه وپارگی نداشته باشند.هم چنین برای شستشو،لباس ها را براساس جنس ،رنگ ونوع دسته بندی کنید وهر یک را جداگانه بشویید

لکه وروشهای صحیح لکه گیری:

به مجموعه روشهایی که برای زدودن لکه ها ازروی لباس یا پارچه به کار می رود،«لکه گیری » می گویند.به علت زیاد بودن انواع لکه ها ومتعدد بودن نوع وجنس  پارچه ها با توجه به وجود مواد  والیاف مختلف دربافت آنها ،پارچه  ها ازاین نظر با هم یکسان نیستند وعمل لکه گیری  پیچیده وبسیار ظریف است.

برای جداکردن لکه های به وجود آمده روی لباس ،روش های آب شویی  وخشک شویی  معمول است .خشک شویی روشی است که درشستشوی آب به کار برده نمی شود بلکه از مواد های مختلف مثل بنزین ،نفت یا حلالهای دیگر استفاده می شود.

سفید شویی: نوعی شستشو با آب است  که دراین روش از رنگ برنده وحل کننده ی چربی وآنزیم استفاده می شود.

درحال حاضر ،ماده به خصوصی به عنوان لکه بر عمومی وجود ندارد. فاکتورهای متعددی در پاک کردن لکه موثر است.برای اینکه درعمل لکه گیری به نتیجه مطلوب دست یابیم،ابتدا باید نوع لکه وهمچنین جنس الیاف بکار برده شده درپارچه را شناسایی کنیم واز طرف دیگر فراورده های لکه زدایی وروش کاربرد وعمل لکه گیری بوسیله فراورده ها را به طور کامل بشناسیم ودرمورد آنها اطلاعات کافی کسب کنیم .

به محض پیدا شدن لکه ای روی لباس ،برای ازبین بردن آن باید اقدام کرد.

برای ازبین بردن لکه باید موارد زیر را رعایت کرد:

1-ابتدا علت ونوع لکه –اینکه از چه موادی است-را پیدا کنید.

2-نوع پارچه را مشخص کنید وبگویید که آیا قابل شستشو ست یاخیر

3-درجنس ورنگ پارچه وهم چنین نوع ماده ای که برای رنگ کردن آن بکار رفته است،دقت کنید.

4-روشی را که برای رفع لکه می خواهید استفاده کنید ،قبلا تعیین کنید.

5-هرنوع ماده ی شیمیایی که می خواهید بکار ببرید،روی درز لباس یا تکه ای از آن امتحان کنید واگر می خواهید پارچه را بشویید،لکه را قبل از شستن ازبین ببرید .

6-به یاد داشته باشید که آب داغ بعضی لکه ها را مانند تخم مرغ ،خون یاگوشت ثابت می کند.

7-آب صابون نیز بعضی از لکه ها مانند چای ،قهوه وعصاره ی بعضی از میوه ها را ثابت می کند.

-به طور کلی ،سه طریقه ی اساسی برای پاک کردن لکه از پارچه هایی که قابل شستن نیستند ،وجود دارد:

الف-پاک کردن بوسیله محلول هایی مانند تتراکلرور کربن ویا بنزین سفید از طریق بکاربردن با ابر یا برس

ب- بی رنگ کردن لکه به وسیله ی آب اکسیژنه واسید اگزالیک(جوهر ترشک)یا آب ژاول یا وایتکس.

پ-تمیز کردن لکه به طریقه ی خشک-به وسیله ی خمیری از پودرهای جذب کننده مانند گچ فرانسوی-پودر سفید تالک.

لکه گیری لکه های معمولی:

-لکه ی شکلات وکاکا ئو روی پارچه های نخی وکتانی: ابتدا به وسیله اسفنج وتتراکلرور کربن وبعد با آب گرم شسته شود. لکه های شکلات وکاکائو روی هر نوع پارچه قابل شستشوست. لکه را با اب وصابون گرم بشویید،بعد آن را به وسیله ی تتراکلرورکربن از بین ببرید. آب نمک هم دراین مورد کمک کننده است.

-لکه ی روغن ماهی روی پارچه های نخی وکتانی : لکه ی تازه را با تتراکلرور کربن وابر تمیز کنید.بعد آنرا با آب گرم  وصابون بشویید،لکه ی کهنه را با آب اکسیژنه شسته تا بیر نگ شود .بعد آن را خوب با آب بشویید،لکه ی روغن ماهی روی هر پارچه قابل شستشو باید با آب گرم وصابون شسته شود.برای لکه های کهنه با تتراکلرور کربن یا با آب اکسیژنه باید لکه را ازبین برد .

-لکه ی رنگ روی پارچه های نخی وکتانی سفید : رنگ تازه را پاک کنید وبعد با آب گرم وصابون بشویید.اگر لکه خشک شده باشد،آن را با روغن یا وازلین نرم کنید. سپس به وسیله ی ابر،صابون وآب گرم بشویید. پاک کردن لکه ی رنگ از روی هر پارچه ی قابل شستشو باید مثل پارچه های نخی وکتانی عمل شود.

-لکه ی سوختگی روی پارچه های کتانی ونخی سفید:  خیس کنید ودر آفتاب قرار دهید .این عمل را چند دفعه تکرار کنید .اگر لکه باقی ماند با آب اکسیژنه رنگ آن را ببرید وبعد خوب بشویید.

پارچه های پشمی وابریشمی ممکن است با همان آب شسته شود .لکه ی سوختگی روی هر نوع پارچه رنگی قابل شستشو،به ندرت ممکن است پاک شود،پارچه های پشمی را به وسیله ی سمباده یا کاغذسمباده ی نرم پاک کنید.

-لکه ی توتون روی پارچه های نخی وکتانی سفید

لکه را به وسیله ی ا سفنج باآب سرد بشویید،گلیسیرین به آن بزنید وبگذارید نیم ساعت بماند بعد با آب وصابون بشویید.

-لکه ی توتون روی هر پارچه ی رنگی قابل شستشو

به وسیله ی اسفنج با الکل صنعتی شسته شود.اگر پارچه ای گران قیمت باشد ،آن را باصابون ،الکل یااتر سولفوریک یا تتراکلرور کربن  یا بنزین سفید گری کنید تاپارچه آسیب نبیند.

اگر پارچه های نخی  از اتو زرد شد،ازمحلول گلیسیرین  یا سود استفاده کنید؛ یعنی آن را روی لباس بمالید ودر آفتاب بگذارید تا زردی آن برطرف شود .برای پارچه های پشمی وابریشمی ازسدیم استفاده کنید.

-لکه ی کره ،خامه وبستنی  روی پارچه های نخی وکتانی سفید:

آن رادرآب سرد خیس کنید.لکه را ازبین ببرید ومانند لکه ی میوه یا شکلات عمل کنید .بعد آن را درآب گرم بشویید. سپس خوب با آب شستشو دهید.

لکه ی کره ،خامه وبستنی روی پارچه های رنگی قابل شستشو:

آن را به وسیله ی ابر خوب شستشو دهید .بعد با آب نیم گرم وصابون بشویید واگر لکه باقی ماند تتراکلرور کربن به کار ببرید.

-لکه ی تخم مرغ یا گوشت روی پارچه های نخی وکتانی سفید:

لکه را درآب سرد خیس کنید وبا آب گرم وصابون آن را بشویید اگر لکه باقی ماند لازم است آنرا با تتراکلرورکربن به وسیله ابر بشویید.

-لکه ی تخم مرغ وگوشت روی هر پارچه ی  قابل شستشو :

لکه را با آب سرد به وسیله ی اسفنج وبعد با آب گرم وصابون بشویید .

-لکه ی میوه یا آب میوه روی پارچه های نخی وکتانی یا روی هر پارچه ی قابل شستشو:

با آب سرد وابر لکه را بشویید واگر لکه باقی ماند گلیسیرین به کار ببرید وبگذارید چند ساعتی بماند بعد آن را با آب گرم وصابون خوب بشویید.لکه ی میوه های رنگی مثل انار،آلبالو،گیلاس وتمام میوه های رنگی را با محلول 10 درصدئیدروسولفیت دو بشویید.

-لکه ی علف روی پارچه های نخی وکتانی سفید:

پارچه را با دنبه یا روغن خوب بمالید وبعد با آب گرم وصابون بشویید .باقی مانده ی لکه را با آب اکسیژنه بشویید وبعد خوب با آب شستشو دهید .برای این کار الکل سفید را می توانید بکار ببرید.

لکه ی علف روی هر پارچه ی قابل شستشو:

آن را با آب نیم گرم وصابون بشویید ،بعد با الکل یا آب اکسیژنه وبه وسیله ی اسفنج  شستشو دهید وسپس آن را با آب خوب بشویید.

-لکه ی چربی روغن روی پارچه های نخی وکتانی:

روی لکه را صابون بمالید وبا آب گرم بشویید ،اگر لکه باقی ماند آن را با تتراکلرور کربن به وسیله ی اسفنج شستشو دهید.

لکه ی چربی روغن روی هر پارچه ی رنگی قابل شستشو:

لکه را با تتراکلرور کربن به وسیله ی اسفنج بشویید وبعد با آب نیمه گرم وصابون شستشو دهید.

-لکه ی جوهر روی پارچه های نخی وکتانی:

روی آن گلیسیرین بمالید وبعد با آب سرد بشویید ،اگر لکه ی جوهر روی هر پارچه ی رنگی قابل شستشو ریخته شود برای رفع آن باید ازخمیر پودر جذب کننده استفاده شود.

-رنگ آهن روی پارچه های نخی وکتانی:

لکه را درمحلول اسید اگزالیک خیس کنید به محض اینکه لکه ازبین رفت محلول رقیق امونیاک بزنید وسپس خوب بشویید.این کار را می توانید با آب لیموی تازه ونمک انجام دهید وبعد در آفتاب خشک کنید.

لکه ی مداد روی پارچه های نخی وکتانی سفید:

آن را با مداد پاک کن پاک کنید. اگر لکه باقی ماند با صابون بشویید.

لکه ی مداد روی هرنوع پارچه ی رنگی قابل شستشو:

کلر وفرم یا الکل بزنید وبعد با پارچه ی نرم روی آن را ماساژدهید.

رژلب روی پارچه های نخی وکتانی :

روی پارچه گلیسیرین یا وازلین بمالید سپس آن را با آب گرم وصابون بشویید اگر لکه باقی ماند ،به آن آب اکسیژنه بزنید ولی صابون نزنید چون ممکن است لکه را ثابت کند.

قبل از لکه گیری به نکات ایمنی زیر توجه کنید.

1-درمحیط بسته لکه گیری نکنید؛زیرا فراورده های لکه گیری کم وبیش بخارهای سمی از خود متصاعد می سازند که دست کم بوی آن می تواند نامطبوع باشد. تعدادی از مواد لکه گیری قابل اشتعال اند. باید آنها را از هر گونه شعله ای درمحل دور کرد.

2-حد اقل قبل از لکه گیری ،ماده لکه گیر را روی پارچه ای شبیه به جنس پارچه ی لکه شده امتحان کنید .

3-بهتر است به محض لکه دارشدن لباس ،لکه گیری کرد؛زیرا پاک کردن لکه ی کهنه دشوار وگاهی نیز غیر ممکن است.

4-هنگام پاک کردن لکه هیچ گاه لکه را به هم نمالید ومچاله نکنید بلکه با زدن ضربه به پارچه ی آغشته به ماده ی پاک کننده لکه را پاک کنید.

5-هیچ گاه ازپارچه ی سیاه برای لکه گیری استفاده نکنید.

6-برای پاک کردن لکه بهتر است درزیر لکه یک پارچه ی کهنه ی تا شده ی تمیز (شیفون جذب کننده یا یک کاغذ خشک کن چند لا)قرار دهید.

سپس ازپشت لکه شروع به لکه زدایی کنید.پس از این که با کهنه یا برس با محلول ضرباتی به محل لکه زدید،آن را به سرعت یا به وسیله ی هوا یا خورشید ویا پاشیدن پودرهای  جذب کننده ،خشک کنید . سپس عمل را تکرار کنید. از روی لکه نیز این مراحل را انجام دهید.

همیشه هنگام کار ازدستکش استفاده کنید.

موسی ا سدی شهید چمران بیروت