تجربه های لبنان

مطالب تاریخی -سیاسی-اجتماعی وجغرافیایی

تجربه های لبنان

مطالب تاریخی -سیاسی-اجتماعی وجغرافیایی

دانستنی های تاریخی

دانستنیهای معلم (تاریخ سوم راهنمایی)

شاه اسماعیل اول صفوی: (نخستین اقدام ها )

نخستین اقدام مهم شاه اسماعیل اول ، اعلام مذهب شیعه دوازده امامی ، به عنوان دین رسمی ایران بود . این اقدام ، درحالی صورت گرفت که بیشتر جمعیت ایران سنی بودند  ودو حکومت قدرتمند سنی مذهب  ،هم درشرق وهم در غرب کشور حضور داشتند . ابتدا ،شاه اسماعیل به کمک قزلباش های جانسپار ،مدعیان حکومت را برکنار کرد وتمام ایران را زیر حکومت خود برد . آن گاه درگیر جدال سخت با ازبکان  وعثمانیان شد . علت اصلی این رویارویی ،رسمی شدن تشیع در ایران وحمایت صفویه  از شیعیان بود . وی توانست بر ازبکان پیروز شود ، ولی درنبرد معروف چالدران (در920 ه ق ) از عثمانی ها شکست خورد . بعد از شاه اسماعیل ، سلطنت به شاه طهماسب اول رسید . درزمان وی جنگ با ازبکان وعثمانیان ادامه یافت . بعد از مدتی (962 ه ق ) میان صفویان وعثمانیان قرار داد صلح بسته شد . پس از این طهماسب فرصت یافت که به تثبیت حکومت صفویان بپردازد .

اوج اقتدار صفویان درزمان شاه عباس اول صورت گرفت .وی با تدبیر وبکار گیری افراد کار آمد توانست حکومت مقتدر ومتمرکز ،تشکیلات اداری منسجم  وسپاه منظم ومجهز به سلاح های آتشین ایجاد کند. شاه عباس پایتخت را از قزوین به اصفهان منتقل کرد. او شهر جدید را با بناهای متعددی مانند مسجد شاه ،کاخ چهلستون ،سی وسه پل ومدرسه چهار باغ ، به شکوه شایانی رساند . دیگر نکته های  برجسته دوران 24 ساله حکومت شاه عباس اول عبارتند از : درپیش گرفتن سیاست تساهل ومدارا نسبت به مسیحیان وخارجیان (به منظور گسترش بازرگانی وافزایش روابط بین المللی ) جایگزین کردن نیروهای گرجی به جای قزلباشان خودسر ؛واگذاری امور کشوری ولشکری بر مبنای شایستگی ؛و برقراری امنیت درجاده ها  وتمام مناطق کشور . اما یک نکته منفی وبارز در دوران وی ، بدبینی وقساوت درحق شاهزادگان وفرزندان خود بود .درنتیجه این امر  اداره کشور بدست افراد بی کفایت افتاد .

رسمیت تشیع :

زمانی که صفویان به قدرت رسیدند ، مذهب بیشتر مردم ایران تسنن بود . شیعیان بیشتر در شهرهای مشهد ،سبزوار ، قم ،کاشان و مناطق شمالی ایران ساکن بودند . با به قدرت رسیدن شاه اسماعیل و   اعلام رسمیت تشیع ، بیشتر مردم ایران به این مذهب پیوستند وتسنن بیشتر به مناطق مرزی محدود شد . از دلایل رسمی کردن مذهب تشیع بوسیله صفویان ، ایجاد وحدت ویگانگی بین مردم ، مشخص کردن ایران از دیگر کشورهای اسلامی وتامین استقلال کشور بود . یکی از پیامدهای این اقدام ، دشمنی حکومت های سنی مذهب عثمانی (درغرب) وازبکان (درشرق) با صفویان وبروز جنگهای طولانی وسخت میان طرفین بود . از دیگر نتایج این کار افزایش قدرت علمای مذهبی بود . از نظر شاهان صفوی "مجتهد"   نایب امام زمان عج بود وبر جان ومال مردم تسلط داشت . دراین دوره ، افراد زیادی به تحصیل علوم دینی پرداختند . فقط درزمان شاه عباس اول تا حدی از قدرت ونفوذ آنان کاسته شد .

هنر در دوره صفوی :

موسیقی : به خاطر حرام بودن موسیقی  دراین دوره ، این هنر پیشرفت زیادی نکرد . سازندگان ساز  ونوازندگان ، افرادی تهیدست بودند  .به خاطر عدم استقبال از موسیقی ،عده ای از موسیقی دانان ونوازندگان به دربار شاه هند رفتند . دراین دوره ،مقام ومنزلت موسیقیدانان بسیار کاهش یافت . با وجود این موسیقی از ایران رخت برنبست ، دلیکن در مراسم رسمی و نقاره خانه ها پابرجا ماند . گذشته از این موسیقی بخشی از زندگی اجتماعی قبایل ومردم به حساب می آمد . درمراسم عروسی واعیاد ، سازها به صدا درمی آمدند ومردم با کف زدن ورقص وآواز در آن مراسم شرکت می کردند . درمهمانی های دربار ودر حضور سفیران نیز موسیقی ورقص مورد توجه بود . ساز ها وابزار های موسیقی این دوره عبارت بودند از : نی،عود ،کرنا ،چنگ ،طبل ،قاشقک ، دایره زنگی وسنتور.

نقاشی : صفویان دربسیاری از موارد  به ویژه هنر نقاشی وارث هنر تیموریان هستند . دردوران سلطنت شاه طهماسب  یکی از جنبه های هنر نقاشی یعنی کتاب سازی به حد کمال رسید . خود شاه اوقات زیادی را برای آموختن نقاشی صرف می کرد .بیش تر هنرمندان برجسته آن عصر ،از دوستان وندیمان شاه محسوب می شدند . شاه طهماسب درتذهیب سرلوحه مهارت زیادی داشت . شاه عباس اول ،چنین دلبستگی به نقاشی نداشت درعوض توجه زیادی به معماری وشهرسازی داشت . از نظر ویژگیهای فنی ،هنر نقاشی درطول حکومت صفویان تغییراتی کرد . به عنوان مثال ، به جای تصویر قهرمانان واسطوره ها ،به واقعیتها وشرح زندگی مردان وزنان عادی توجه زیادی شد . دراین دوره دو مکتب نقاشی ظهور کردند : مکتب اول به مکتب بهزاد نقاش معروف است ودر تبریز شکل گرفت . این نقاش بزرگ مدیریت کتابخانه سلطنتی (انجمن کتاب نویسی ) را به عهده داشت که درآن هنرمندان به تهیه نسخه های  بسیار زیبا مشغول بودتد . دراین کارگاه مهمترین فنون هنرهای کتاب سازی ،خوشنویسی ،تذهیب ،صحافی وتصویر نگاری  مورد توجه بود . تعداد قابل توجهی نقاش ،خطاط وتذهیب کار زیر نظر بهزاد بکار اشتغال داشتند .

نقاشی درکتابها ونسخه های خطی درزمان شاه عباس اول از رونق افتاد ونقاشان به کشیدن تصویر ثروتمندان وشاهزادگان روی آوردند . به این ترتیب مکتب دوم نقاشی دوره صفویه معروف به مکتب رضا عباسی بوجود آمد . درزمان این شاه روابط ایران با دیگر کشورهای اروپایی افزایش یافت وسفیران ،سیاحان وهنرمندان این کشورها به اصفهان رفت وآمد می کردند . این امر درهنر نقاشی ایران تاثیر بسزایی داشت . درزمان شاه عباس یک مدرسه نقاشی تاسیس شد که استادان ایرانی وخارجی درآن به آموزش نقاشی پرداختند . دراین دوره کشیدن تصویر با رنگهای ساده بر دیوارها وبناها  واستفاده از نقاشی برای تزیین بناها متداول شد . شاه عباس دوم به خاطر علاقه زیادی که به نقاشی غربی داشت یکی از نقاشان را برای تکمیل هنر نقاشی به رم فرستاد . بعدازاین برخی نقاشا ن ایرانی از روش غربی تقلید کردند .

تذهیب :

تذهیب درایران رواج زیادی داشت . تذهیب کاران پس از خوشنویسان ، از اعتبار بالایی برخوردار بودند . ابتدا خطاطان کتابهای مورد نظر را می نوشتند . سپس تذهیب کاران به تذهیب صفحات آن ها می پرداختند . این کار بیش تر درنسخه های قرآن  ودیوان اشعار انجام می شد .این هنر پر هزینه بود ،زیرا درتذهیب از طلا وسنگ لاجورد استفاده می شد .( تذهیب  آراستن وزیبا ساختن صفحه های کتاب های خطی وپبا نقاشی ورنگ "آب طلا" راگویند.)

خوشنویسی : 

دردوره صفویه هنر خطاطی به کمال رسید ، به خصوص خط نسخ ،به خاطر توسعه علوم دینی بسیار رایج شد. دردوره شاه عباس خوشنویسی پیشرفت زیادی کرد.علی رضا عباسی (تبریزی) ومیر عماد ،از خوشنویسان بزرگ آن زمان بودند .

باغ ها وکاخ ها :

به دستور شاه عباس اول درپایتخت خیابان پر درخت  وعریض وطویلی احداث شد. این خیابان گردشگاه خاندان سلطنت ،درباریان  ودیگر اهالی بود. چون چهارباغ بزرگ درمجاورت این خیابان قرار داشت، این خیابان به چهارباغ معروف شد . شاهان صفوی دراطراف این خیابان وکنارزاینده رود  30 باغ زیبا ووسیع داشتند.

از دیگر آثار مهم اصفهان ،عمارت چهلستون است که برای پذیرایی های رسمی استفاده می شد . معماری وتزیینات این کاخ ،تلفیقی از معماری ایران ،اروپا وچین است . این کاخ دارای 20 ستون است. ولی به دلیل بازتاب تصویر این ستون ها دراستخر مقابل آن ، ساختمان را چهلستون می خوانند. برخی دیگر از آثار اصفهان  دردوره صفویه ، عبارتند از :عمارت آینه خانه ، عمارت نمکدان ، کاخ هشت بهشت ،مدرسه چهارباغ ، مسجد حکیم ،مدرسه جلالیه و مدرسه مریم بیگم.

جشن ها :

جشن های مذهبی وملی هم درآن زمان برگزار می شد. به خصوص ، مراسم جشن ولادت امام دوازدهم (عج) وعید نوروز مفصل بود .  هنگام جشن بزرگان به دیدن شاه می رفتند وهدایای گرانبها تقدیم شاه می کردند. جشن چهارشنبه سوری وجشن سده نیز متداول بود .

دوره صفویه دوره عقب افتادن از اروپا:

دوره صفویه  با وجود اقدامات صورت گرفته مقطع عقب ماندن ایران وپیشی گرفتن اروپاییان محسوب می شود، زیرا شاهان صفوی به اندازه کافی زمینه را برای استفاده از تجربه کشورهای دیگر وبه روز کردن پیشرفت های علمی وصنعتی هموار نکردند . دراین دوره فقط دربرخی از صنایع غیر نظامی اروپا مانند ساعت سازی ، گام های کوچکی برداشته شد. از میان صنایع نظامی غرب هم به ساخت توپ وتفنگ توجه شد. دلیل روی آوردن به این ها هم ،ضرورت مقابله با امپراتوری عثمانی بود . از نظر مقایسه تطبیقی ، دوره صفویه را باید زمان عقب افتادن ایران وپیش افتادن اروپا دانست .

تصوف:

از کلمه صوفی به معنی پشمینه پوش است .منشا این نامگذاری آن بود که عده ای از مسلمانان برای ارتباط نزدیک تر با خدا از مردم دوری می گزیدند  وبیش تر ایام را به عبادت وذکر خدا  می گذرانیدند  این افراد برای نزدیک ساختن خود به مقصود ،دوری جستن از دنیا ووابستگی های آن سختی ورنج بسیاری متحمل می شدند . پوشیدن لباس ضخیم وخشن وپشمی هم به این منظور بود. به مرور سالکان ورهروان این شیوه ،از تقوا ،اندیشه وتفکر نقطه نظرات خاصی ارایه دادند وپس از مدتی صاحب مکتب خاص فکری واعتقادی شدند . از نظر تاریخی منشا پیدایش صوفیان را به اوایل ظهور اسلام می رسانند. درایران صوفیان با روی کار آمدن خاندان صفوی ،نه تنها ارتقا نیافتند، بلکه موقعیتشان متزلزل هم شد .

مکتب :

مکتب سبک هنری خاصی که یک هنرمند دریک شهر ودرموضوعی مانند نقاشی یا معماری متداول می کند همچنین به رویه های فکری ایجاد شده درعلوم گوناگون مکتب می گویند .

تهیه کننده موسی اسدی شهید چمران بیروت

داستان زیبا

چند داستان زیبا و دلنشین

آرزو

همگی به صف ایستاده بودند تا از آنها پرسیده شود ؛ نوبت به او رسید : "دوست داری روی زمین چه کاره باشی؟" گفت: می خواهم به دیگران یاد بدهم، پس پذیرفته شد! چشمانش رابست، دید به شکل درختی در یک جنگل بزرگ درآمده است. باخودگفت : حتما اشتباهی رخ داده است! من که این را نخواسته بودم؟!

سالها گذشت تا اینکه روزی داغ تبر را روی کمر خود احساس کرد ، با خود گفت : این چنین عمر من به پایان رسید و من بهره ی خود را از زندگی نگرفتم! با فریادی غم بار سقوط کرد و با صدایی غریب که از روی تنش بلند میشد به هوش آمد!

حالا تخته سیاهی بر دیوار کلاس شده بود!

************************************************************

جراح و تعمیرکار

روزی جراحی برای تعمیر اتومبیلش آن را به تعمیرگاهی برد!

تعمیرکار بعد از تعمیر به جراح گفت: من تمام اجزا ماشین را به خوبی می شناسم و موتور و قلب آن را کامل باز می کنم و تعمیر میکنم! در حقیقت من آن را زنده می کنم! حال چطور درآمد سالانه ی من یک صدم شما هم نیست؟!

جراح نگاهی به تعمیرکار انداخت و گفت : اگر می خواهی درآمدت ۱۰۰برابر من شود اینبار سعی کن زمانی که موتور در حال کار است آن را تعمیر کنی!

***************************************************************

دزد با وجدان!

گویند روزی دزدی در راهی، بسته ای یافت که در آن چیز گرانبهایی بود و دعایی نیز پیوست آن بود. آن شخص بسته را به صاحبش برگرداند.

او را گفتند : چرا این همه مال را از دست دادی؟

گفت: صاحب مال عقیده داشت که این دعا ،مال او را حفظ می کند و من دزد مال او هستم ، نه دزد دین. اگر آن را پس نمی دادم و عقیده صاحب آن مال ، خللی می یافت ، آن وقت من، دزد باورهای او نیز بودم و این کار دور از انصاف است.

******************************************************************

خلبان

دو خلبان نابینا که هردو عینک‌های تیره به چشم داشتند، در کنار سایر خدمه پرواز به سمت هواپیما آمدند، در حالی که یکی از آنها عصایی سفید در دست داشت و دیگری به کمک یک سگ راهنما حرکت می‌کرد. زمانی که دو خلبان وارد هواپیما شدند، صدای خنده ناگهانی مسافران فضا را پر کرد. اما در کمال تعجب دو خلبان به سمت کابین پرواز رفته و پس از معرفی خود و خدمه پرواز، اعلام مسیر و ساعت فرود هواپیما، از مسافران خواستند کمربندهای خود را ببندند.

در همین حال، زمزمه‌های توام با ترس و خنده در میان مسافران شروع شده و همه منتظر بودند، یک نفر از راه برسد و اعلام کند این ماجرا فقط یک شوخی یا چیزی شبیه دوربین مخفی بوده است.اما در کمال تعجب و ترس آنها، هواپیما شروع به حرکت روی باند کرده و کم کم سرعت گرفت. هر لحظه بر ترس مسافران افزوده می‌شد چرا که می‌دیدند هواپیما با سرعت به سوی دریاچه کوچکی که در انتهای باند قرار دارد، می‌رود.

هواپیما همچنان به مسیر خود ادامه می‌داد و چرخ‌های آن به لبه دریاچه رسیده بود که مسافران از ترس شروع به جیغ و فریاد کردند. اما در این لحظه هواپیما ناگهان از زمین برخاست و سپس همه چیز آرام آرام به حالت عادی بازگشته و آرامش در میان مسافران برقرار شد.

در همین هنگام در کابین خلبان، یکی از خلبانان به دیگری گفت:

باب، یکی از همین روزا بالاخره مسافرها چند ثانیه دیرتر شروع به جیغ زدن می‌کنن و اون وقت کار همه مون تمومه!

*******************************************************

اسکناس 100 یوروئی

درست هنگامی است که همه در یک بدهکاری بسر می برند و هر کدام برمنبای اعتبارشان زندگی را گذران می کنند.

ناگهان، یک مرد بسیار ثروتمندی وارد شهر می شود.

او وارد تنها هتلی که در این ساحل است می شود، اسکناس 100 یوروئی را روی پیشخوان هتل میگذاردو برای بازدید اتاق هتل و انتخاب آن به طبقه بالا می رود.

صاحب هتل اسکناس 100 یوروئی را برمیدارد و در این فاصله می رود و بدهی خودش را به قصاب می پردازد.

قصاب اسکناس 100 یوروئی را برمیدارد و با عجله به مزرعه پرورش خوک می رود و بدهی خود را به او می پردازد.

مزرعه دار، اسکناس 100 یوروئی را با شتاب برای پرداخت بدهی اش به تامین کننده خوراک دام و سوخت میدهد.

تامین کننده سوخت و خوراک دام برای پرداخت بدهی خود اسکناس 100 یوروئی را با شتاب به داروغه شهر که به او بدهکار بود میبرد.

داروغه اسکناس را با شتاب به هتل می آورد زیرا او به صاحب هتل بدهکار بود چون هنگامیکه دوست خودش

را یکشب به هتل آورد اتاق را به اعتبار کرایه کرده بود تا بعدا پولش را بپردازد.

حالا هتل دار اسکناس را روی پیشخوان گذاشته است.

در این هنگام توریست ثروتمند پس از بازدید اتاق های هتل برمیگردد و اسکناس 100 یوروئی خود را برمیدارد

و می گوید از اتاق ها خوشش نیامد و شهر را ترک می کند.

در این پروسه هیچکس صاحب پول نشده است.

ولی بهر حال همه شهروندان در این هنگامه بدهی بهم ندارند همه بدهی هایشان را پرداخته اند و با

یک انتظار خوشبینانه ای به آینده نگاه می کنند.

می گویند دولت انگلستان ازآغاز تا کنون در طول دوره موجودیتش، به این نحو معامله می کند!

************************************************************

خودکشی

کالین ویلسون که امروز نویسنده ی مشهوری است،وسوسه خودکشی راکه در شانزده سالگی به او دست داده بود،چنین توصیف میکند:

وارد آزمایشگاه شیمی مدرسه شدم و شیشه ی زهر را برداشتم....

زهر را در لیوان پیش رویم خالی کردم،غرق تماشایش شدم،رنگش را نگاه کردم و مزه ی احتمالی اش را در ذهن ام تصور کردم.سپس اسید را به بینی ام نزدیک کردم، و بویش به مشامم خورد، در این لحظه، ناگهان جرقه ای از اینده در ذهنم درخشید..... و توانستم سوزش ان را در گلویم احساس کنم و سوراخ ایجاد شده در درئن معده ام را ببینم. احساس اسیذ ان زهر ان چنان حقیقی بود که گویی به راستی ان را نوشیده بودم.سپس مطمئن شدم که هنوز این کار را نکرده ام.

در طول چند لحظه ای که ان لیوان را در دست گرفته بودمو امکان مرگ را مزه مزه میکردم،با خودم فکر کردم:اگر شجاعت کشتن خودم را دارم، پس شجاعت ادامه دادن زندگی ام را هم دارم.

*************************************************

مجنون و مرد نمازگزار

روزی مجنون از سجاده شخصی شخصی عبور می کرد.

مرد نماز راشکست وگفت:مردک! درحال رازو نیاز باخدا بودم تو جگونه این رشته را بریدی؟


مجنون لبخندی زد و گفت:عاشق بنده ای هستم و تو را ندیدم و تو عاشق خدایی و مرا دیدی!

***************************************************************************************

کمربند

کیف مدرسه را با عجله گوشه ای پرتاب کرد و بی درنگ به سمت قلک کوچکی که روی تاقچه بود ، رفت .

همه خستگی روزش را بر سر قلک بیچاره خالی کرد . پولهای خرد را که هنوز با تکه های قلک قاطی بود در جیبش ریخت و با سرعت از خانه خارج شد .

وارد مغازه شد . با ذوق گفت : ببخشید آقا ! یه کمربند می خواستم . آخه ، آخه فردا تولد پدرم هست ... .

- به به . مبارک باشه . چه جوری باشه ؟ چرم یا معمولی ، مشکی یا قهوه ای ، ...

پسرک چند لحظه به فکر فرو رفت .

- فرقی نداره . فقط ... ، فقط دردش کم باشه !

**********************************************************

این چهار جمله شما را تکان نمی‌دهد..؟

زاهدی گوید: جواب چهار نفر مرا سخت تکان داد...

اول مرد فاسدی از کنار من گذشت و من گوشه لباسم را جمع کردم تا به او نخورد. او گفت‌ای شیخ خدا می‌داند که فردا حال ما چه خواهد بود!

دوم مستی دیدم که...

افتان و خیزان راه می‌رفت به او گفتم قدم ثابت بردار تا نیفتی. گفت تو با این همه ادعا قدم ثابت کرده‌ای!؟

سوم کودکی دیدم که چراغی در دست داشت گفتم این روشنایی را از کجا اورده‌ای؟ کودک چراغ را فوت کرد و ان را خاموش ساخت و گفت: تو که شیخ شهری بگو که این روشنایی کجا رفت؟!

چهارم زنی بسیار زیبا که درحال خشم از شوهرش شکایت می‌کرد. گفتم اول رویت را بپوشان بعد با من حرف بزن.

گفت من که غرق خواهش دنیا هستم چنان از خود بیخود شده‌ام که از خود خبرم نیست تو چگونه غرق محبت خالقی که از نگاهی بیم داری؟!

مطالب جغرافیایی

اقیانوس آرام

اقیانس آرام یا کبیر بزرگ ترین اقیانوس روی زمین است که نزدیک به ( یک سوم ) کره زمین را در بر گرفته ا ست و بین قاره ها ی آمریکای شمالی و جنوبی از یک سو و قاره های آسیا و استرالیا از سوی دیگر قرار دارد . کف اقیا نوس آرام پوشیده از ناهمواری ها و عمق آن در نقاط گوناگون بسیار متفاوت است . رشته کوه هایی در کف این اقیانوس قرار دارد و آتش فشان های زیادی در آن به وقوع می پیوندد و مناطق زلزله خیز فراوانی در آن دیده می شود . در اقیانس کبیر جزایر بی شماری وجود دارد که بیش تر آن ها در بخش آسیا قرار دارند  .

اقیانوس اطلس

این اقیانوس ساحل شرقی و غربی آمریکای جنوبی و سواحل غربی اروپا و افریقا را فرا گرفته است . اقیانس اطلس به شکل دوک طویلی است که در بخش شمالی بسیار باریک می شود و توسط دریای نروژ و چند گذرگاه    

کوچک دیگر به حوضه ی قطب شمال می پیوندد . آب های شیرین  زیادی به این اقیانوس می ریزد ؛ به همین جهت دارای رسوبات خشکی وآهکی گلو بیژرین است . اختلاف بین حد اکثر و حد اقل درجه حرارت  در اقیانس اطلس بیش تر از سایر اقیانس ها ست . سواحل شمالی اقیانس اطلس بریدگی های زیادی دارد که دریاهای کناری بسیاری را به وجود  آورده است  اما در نیم کره ی جنوبی در سواحل غربی آفریقا و سواحل شرقی آمریکای جنوبی به دلیل کمی بریدگی ها ، دریای کناری کم تری وجود دارد .

اقیانوس منجمد شمالی

کوچک ترین اقیانوس جهان است که در ناحیه ی قطب شمال قرار گرفته  ا ست . برخی از د ا نشمندان این اقیانوس را دنباله ی شمالی آب های اقیانوس اطلس  به حساب می آورند . کف این اقیانوس پستی و بلندی زیادی ندارد . دمای آب اقیانوس منجمد شمالی  (در سطح آن) در زمستان  وتابستان  تفاوت زیادی ندارد و بخش وسیعی از این اقیانوس منجمد و یخ بسته است .

اقیانوس هند

از جنوب آسیا تا قاره ی قطب جنوب ادامه دارد و آفریقا در قسمت غرب ، این اقیانوس را از اقیانوس اطلس جدا می کند . کف آن ناهموار و پوشیده از دره و کوه است . اقیانوس هند در منطقه ی گرم قرار دارد و به همین دلیل ، درجه ی حرارت آن بیش تر از سایر اقیانوس ها و تغییر سالانه ی درجه ی حرارت در آن بسیار کم است .

 اقیانوس منجمد جنوبی

آب های اطراف قطب جنوب را اقیانوس منجمد جنوبی در بر گرفته است . در واقع ، در نیم کره ی جنوبی فقط یک اقیانوس وسیع وجود دارد که به سمت شمال به سه حوضه ی اقیانوس آرام ، اطلس و هند تقسیم می شود  در این اقیانوس ، دوره ی سرما بسیار طولانی  و بارش بسیار کم است .

کف اقیانوس ها مانند سطح قاره ها دارای نا همواری های گوناگون است . اگر از کنار ساحل تا اعماق اقیانوس ها را به طور اجمالی بررسی کنیم ، پدیده های زیر قابل مشاهده است .

عموما در نزدیکی سواحل اقیانوس ، حاشیه ی قاره یا فلات قاره قرار دارد که با شیب ملایم به قسمت های دیگر متصل می شود . وسعت فلات قاره در برخی مناطق به صدها کیلومتر می رسد و در بعضی جاها بسیار کم است . در بعضی مناطق فلات قاره دیده نمی شود . عده ای از دا نشمندان پیدایش فلات قاره را ناشی از عقب نشینی ساحل و برخی آن را حاصل تجمع رسوبات مخروطی شکل خشکی نزدیک ساحل می دانند . فلات قاره ها از مهم ترین مراکز ماهی گیری جهان به حساب می آیند . نیز در فلات قاره ی بعضی از کشورهای نفت خیز ،ذخایر سرشار نفت وجود دارد که مورد بهره برداری قرار می گیرد .

انتهای فلات قاره با افزایش ناگهانی شیب مشخص می شود که شیب قاره خوانده می شود . شیب قاره در همه جا هموار نیست و در بعضی جاها ، دره های بسیار گود و بریدگی هایی در آن دیده می شود . رسوباتی که در شیب قاره ته نشین می شوند ، ناپایدارند و با بر هم خوردن وضعیتشان به نواحی عمیق تر اقیانوس ها حرکت می کنند . کف بیشتر اقیانوس ها از رسوبات گل و ذرات ریزی که رودها با خود به همراه می آورند،پوشیده می شوند. جسد میلیون ها گیاه و جانور ریزی که در سطح آب زندگی می کنند ، به اعماق اقیانوس ها فرو می رود و رسوباتی را به وجود می آورد .

اعماق بستر اکثر دریاها و اقیانوس ها را دشت ها و سرزمین های هموار وصاف تشکیل می دهند ولی در بعضی جاها ، کوه ها هزاران متر از بستر اقیانوس ها را پوشانیده اند ؛ مانند رشته ی میان ا قیانوسی که حدود 21000 کیلو متر طول دارد . این کوه ها در برخی نقاط سر از آب بیرون آورده و جزایری را به وجود آورده اند . بعضی از کوه ها آتش فشانی هستند و بر اثر فوران آن ها جزایری مانند هاوایی تشکیل شده اند . در این مناطق زمین لرزه ها ی فراوانی روی می دهد . در کف دره ها  دراز و باریکی به نام گودال دیده می شود که عمیق ترین  آن ها ، گودال ماریان با عمق تقریبی 11034 متر است .

  

 هوا در زندگی ما چه نقشی دارد؟

شرایط جوی را در زمان معین و محدود (هوا) می نامند و وضعیت هوا به معنی تغییرات کوتاه مدت وضعیت جوی است . عناصر مهمی چون دما ، رطوبت ، ابر ، نوع و مقدار بارندگی ، فشار هوا و باد در تعیین وضعیت هوا موثرند . عناصر جوی را نباید جدا از هم در نظر گرفت ؛ زیرا در ارتباط با یک دیگر هستند . دمای هوا مهم ترین عنصری است که تغییرات آن باعث ایجاد تغییر در سایر عناصر جوی می شود . تغییر دما باعث تغییر رطوبت و در نتیجه تشکیل ابر یا مه و حتی بارندگی نیز می شود . تغییر دما ،تغییر فشار هم ایجاد می کند و در شرایط و وضعیت باد اثر می گذارد . بدیهی است که وضع هوا ثابت نیست و پیوسته تغییر می کند اما معمولا در هر مکان مشخص هوایی معین به دفعات بیش تری در طول سال جا به جا می شود . از نظر فراوانی این هوا در آن مکان نمود بیش تری می یابد که به آن ، آب و هوای آن مکان می گویند . پس آب وهوا (اقلیم) هوای غالب یک محل در دراز مدت است . به عبارت دیگر آب و هوا ترکیبی از توالی رویدادها ی هوا در بخش معینی از کره ی زمین می باشد . اطلاعات آب وهوایی برای برنامه ریزی های مختلف مورد نیاز است ؛از جمله در کشاورزی اطلاع از وضع بارش و دما برای کشت محصول ؛دفع آفات و بیماری ها و آبیاری ضروری است . در راه سازی و حمل ونقل اطلاع از زمان و میزان یخ زدگی ،سرعت و شدت باد، پوشش برف ، میزان باران ، حد اکثر و حد اقل دما و ..... لازم است .

حتی امروزه در برنامه ریزی برای امور ورزشی ،میزان فروش کالا و.... به وضعیت آب و هوای منطقه ی مورد نظر بسیار توجه می کنند . همان طور ی که می دا نیم در جهان انواع آب و هوا ها وجود دارد که از چند عامل             

مهم ناشی می شود :

الفـ  عرض جغرافیایی :عرض جغرافیایی یا فاصله از ا ستوا  نقش مهمی در آب و هوای یک منطقه دارد . عرض جغرافیایی میزان تابش دریافتی از خورشید را مشخص می کند . مقدار انرژی خورشید ی که زمین دریافت می کند ، به دو عامل زاویه ی تابشی خورشید و طول مدت تابش در طول روز بستگی دارد . در استوا ، نور خورشید در تمامی ایام سال عمود می تابد و طول روز و شب مساوی است . نتیجه ی این امر ، دمای زیاد و دامنه ی گرمای کم است . در عرض های جغرافیایی بالاتر ، نور خورشید با زاویه ی مایل  (کم تر از 90 درجه ) می تابد ؛در نتیجه ، انرژی در محدوده ی وسیعی پخش می شود و تابش خورشید گرمای کمی را منتقل می کند . از جمله در نواحی قطبی در زمستان نور خورشید تنها چند ساعت می تابد اما در تابستان به رغم طول زیاد مدت تابش ، چون زاویه ی تابش مایل است تا ثیر چندانی در گرمای منطقه ندارد .

ب ـ فاصله از دریا : خشکی و آب از نظر دریافت و جذب انرژی گرمایی با هم تفاوت دارند ؛ خشکی گرما را به سرعت جذب می کند و گرم می شود اما آب گرمای جذب شده را به سایر نقاط انتقال می دهد دیر تر از خشکی گرم می شود . به همین جهت متوسط دمای آب و خشکی در عرض جغرافیایی یکسان متفاوت است          پ ـ جریان های اقیانوسی : جریان های اقیانوسی بر آب و هوا اثر می گذارد . اگر باد ها به طرف ساحل بوزند ، جریان های اقیانوسی تاثیر بیش تری بر توده ی هوا دارند ؛به عنوان مثال ، ترکیب جریان گرم گلف استریم روی اقیانوس اطلس  و باد های غربی در شمال غرب اروپا نسبت به عرض جغرافیایی مشابه دمای بیش تری ایجاد می کند . از طرف دیگر ،همین جریان گلف استریم تاثیر کمی بر ساحل شرقی ایالات متحده امریکا دارد ؛ زیرا باد های غربی معمولا هوای گرم  دریایی را از ساحل می برند و تاثیری بر هوای ساحل ندارند .

ناهمواری : این عامل نیز بر آب وهوا اثر می گذارد . ارتفاع از سطح دریا ، تغییراتی در دما به وجود می آورد با افزایش ارتفاع ؛ دما کاهش می یابد . حتی در استوا ، قله ی کوه های بسیار بلند به قدری سرد است که در آن برف وجود دارد . کوه در گنجایش رطوبتی توده ی هوایی که از مجاورت آن عبور می کند ، اثر می گذرد . وقتی توده ی هوایی به کوهستان می رسد ، بالا می رود و سرد می شود ، هوا پس از صعود  بر اثر بارش رطوبت خود را از دست می دهد و از سمت دیگر کوه پایین می آید ؛در حالی که فاقد رطوبت و به عبارت صحیح تر گرم و خشک است

--تفاوت گرما بین اقیانوس ها خشکی گاهی موجب پیدایش بادها ی فصلی در برخی نواحی می شود . در طی فصل تابستان خشکی گرم تر از اقیانوس می شود . اگر فشار کم روی خشکی متمرکز شود ،هوای گرم با هوای سرد اقیانوس جا به جا می شود ، بنابر این ، باد به سمت خشکی می وزد ،این گونه بادها ی فصلی را بادها ی موسمی می نامند . به عنوان مثال ،باد های موسمی در جنوب آسیا نتیجه ی گرما و سرمای شمال  شبه جزیره ی هند است . در تابستان باد ها رطوبت را از اقیانوس به خشکی می برند و بارش زیادی ایجاد می کنند . در زمستان باد ها هوای سرد و خشک به همراه می آورند .

تغییر آب وهوا : نور خورشید با طول موج کوتاه به زمین می رسد . زمین پس از جذب بخش عمده ای از آن ، اشعه ی بر گشتی را با طول موج بلند بر می گرداند اما علت وجود بخار آب ، دی اکسید کربن و متان و ازن قسمت اعظم تابش در ترپوسفر جذب می شود ولایه ی پایینی جو وسطح زمین را گرم می کند به این پدیده ، پدیده ی گلخانه ای می گویند . این پدیده با حفظ گرما زندگی موجودات را در سطح کره ی زمین امکان پذیر ساخته است ( بدون وجود پدیده ی گلخانه ای زمین حدود 33 درجه سانتی گراد از امروز سرد تر می شود ) . انسان با افزایش فعالیت های صنعتی خود و پخش غیر طبیعی گازهای گلخانه ای ، تراکم این گازها را بیش تر از حد طبیعی افزایش داده است ؛ از جمله با استفاده ی زیاد از انواع خودرو ها و فعالیت کارخانه ها همه روزه مقدار قابل ملاحظه ای گاز دی اکسید کربن و ازن و غیره به میزان فعلی گازهای جو اضافه می شود . براساس گزارش سازمان های هواشناسی وسایر شواهد ، دمای سطح زمین افزایش یافته است و این روند در آینده نیز ادامه خواهد یافت . با افزایش درجه ی حرارت هوا یخ های قطبی ذوب می شوند و سطح آب اقیانوس ها بالا می آیند و بسیاری از جزایر وسرزمین های پست وسواحل به زیر آب خواهند رفت . به طور مسلم این امر بر وضعیت آب و هوا و زندگی انسان ها و سایر موجودات اثر خواهد گذاشت . آمار ایستگاه های هوا شناسی کشور در پانزده سال اخیر نشان می دهد که میانگین دمای کشور ما نیز افزایش یافته است.

آب و هوا ی گرم و مرطوب استوایی : این نوع آب و هوا از 10 درجه ی شمالی تا 10 درجه ی جنوبی ودر بعضی موارد در شرق قاره ها تا مدار 20 درجه نیز دیده می شود . محدوده ی جغرافیایی آن حوضه ی آمازون ، ساحل شمال غرب آمریکای جنوبی ، حوضه ی کنگو و مجمع الجزایر اندونزی ،ساحل شرقی آمریکای مرکزی ، قسمتی از ساحل شرقی برزیل ، جزیره ی ماداگاسکار و شرق فیلیپین ا ست . در این مناطق ، دمای زیاد و یک نواخت در سراسر سال دیده می شود . میزان بارش سالانه بیش تر از 2000 میلی متر است .

علاوه بر این در تمامی ایام سال بارندگی مشاهده می شود «میزان بارش در هیچ ماهی از سال از 60 میلی متر کم تر نیست »  رطوبت زیاد همراه با بارش روزانه و دمای به نسبت زیاد و یک نواخت زندگی را برای افراد غیر بومی دشوار می سازد .

آب و هوای ساوان : منطقه ی ساوان تا حدود عرض 30 درجه را به خود اختصاص می دهد و حدود نیمی از مساحت آفریقا و قسمت وسیعی از جنوب آسیا را در بر می گیرد . درجه ی حرارت در تمامی ایام سال زیاد است . میزان بارندگی سالیانه از 250 تا 2000 میلی متر در نوسان است . باران اکثرا در فصل تابستان می بارد و فصل زمستان خشک و بدون بارش است .

آب و هوای بیابانی : در اطراف مدار راس السرطان (27 و 23 شمالی) و مدار راس الجدی ( 27 و 23 جنوبی) بر اثر شرایط آب وهوایی بیابان هایی بوجود آمد ه است که از شمال آفریقا و جنوب غرب آسیا می گذرد و شامل صحرای بزرگ آفریقا ، بیابان عربستان  ، بیابان های ایران و بیابان تهر ( تار) است در ناحیه ی سونورا در شمال مکزیک ،جنوب غربی ایالات متحده ، بیابان کالا هاری در جنوب آفریقای مرکزی و استرالیای داخلی بیابان های کو چک تری وجود داررد . در اطراف مدارها ی فوق الذکر مراکز پرفشار جنب حاره قرار دارند که نزول دینامیکی هوا در زیر این مراکز در طول سال مانع صعود هر گونه هوا می شود در نتیجه ، خشکی در بیش تر ایام سال بر این مناطق حاکم می شود و بارش کمی روی می دهد .

به علت کمی رطوبت و نبو دن ابر و قرار گرفتن در عرض های پایین ، در بیش تر ایام روز ها بسیار گرم و شب ها بر اثر تشعشع سرد می شود . به همین جهت ، اختلاف درجه حرارت شبانه روز در مناطق بیابانی بسیار زیاد است . بالا ترین در جه ی حرارت در دنیا مناطق بیابانی دیده می شود و در عین حال ، کم باران ترین مناطق دنیا هم بیابان هستند . تبخیر زیاد به علت کمی بارش و بالا بودن دما از مشکلات محیطی مناطق بیابانی است . شرایط دشوار زندگی در بیابان ها باعث می شود که جمعیت کمی در آن زندگی می کنند .

آب و هوای اقیانوسی : این نوع آب وهوا از عرض 40 تا 60 درجه کشیده شده ا ست . مناطق تحت نفوذ این آب و هوا از پرتغال تا شبه جزیره ی اسکاندیناوی ، بریتانیا ، سواحل غربی آمریکا از کالیفرنیا تا جنوب شرقی آلاسکا ، شیلی جنوبی و بخش های از استرالیا و نیوزیلند را در بر می گیرد . از ویژگی های این آب و هوا تابستان های خنک ، زمستان های معتدل و ملایم ، هوای  ا بری و مرطوب ، وزش بادهای غربی و اختلاف دمای نسبتا کم ا ست . این آب و هوا در تمامی فصول سال بارش کافی دارد ولی مقدار بارندگی از ناحیه ای به ناحیه ی دیگر تغییر قابل ملا حظه ای دارد . با وجود این که زمستان فصل مرطوبی است ، برف زیادی در ارتفاعات کم ملاحظه نمی شود ؛ زیرا درجه ی حرارت پایین نیست اما در کوه ها برف زیاد می بارد .

در نتیجه ی تاثیر بادهای غربی ، بارندگی قابل توجهی در دوره ی گرم سال صورت می گیرد . دمای زمستان به علت تاثیر اقیانوس ها و عبور جریان گلف استریم در غرب اروپا ، چند درجه بیش تر از دمای داخل خشکی ها ا ست .

میزان بارندگی سالیانه در اروپا ی غربی بین 500 تا 750 میلی متر و در سواحل نروژ ، شیلی و آ مریکای شمالی به علت وجود کوهستان به 2500 تا 3500 میلی متر در سال می رسد . در این آب و هوا خشک سالی بسیار کم بروز می کند ؛ زیرا میزان بارش تقریبا در تمامی سال ها تغییر پذیری کمی دارد .

آب و هوای مدیترانه ای : این نوع آب و هوا بین 30 و 40 درجه ی عرض شمالی در اطراف دریای مدیترانه در اروپای جنوبی ، شمال آفریقا و غرب آسیا دیده می شود .بخش هایی از استرالیا ی جنوبی ، کالیفرنیای جنوبی ،بخش مرکز شیلی و جنوب آفریقا تحت حاکمیت این آب و هواست . زمستان های معتدل و مرطوب با درجه ی حرارت مطبوع و دل پسند و تابستان هایی با روز های آفتابی و درخشان ، آسمان تقریبا بدون ابر ،بارش فوق العاده کم باعث شهرت آب و هوای مدیترانه ای شده است . تقریبا تمامی بارش سالیانه

( به طور متوسط 250 میلی متر ) در زمستان فرو می ریزد .

میزان بارش در مناطق مختلف تحت تسلط این آب و هوا بسیار متفاوت است . چون بارش در فصل خنک می بارد ، مقدار کم تری از آن تبخیر می شود . وجود تابستان های گرم و آفتابی و زمستان های معتدل باعث جذب گردشگر به مناطق تحت نفوذ این آب و هوا به ویژه در اسپانیا ، ایتالیا و جنوب فرانسه می شود .

آب و هوای قطبی : این آب و هوای قطبی از عرض   33 و 66 به بالا مشاهده می شود .

نواحی قطبی فاقد فصل گرم هستند و سرمای یک نواخت و طولانی دارند . با وجود آن که در تابستان خورشید به مدت طولانی به نواحی قطبی می تابد ولی به علت این که مایل می تابد ، تاثیر اندک و ناچیزی دارد . علاوه بر این  بیش تر انرژی خورشید توسط برف و یخ منعکس می گردد یا صرف ذوب پوشش برفی و تبخیر آب می شود . وجه تمایز آب هوای قطبی با سایر آب و هواها این است که پایین ترین متوسط درجه حرارت سالیلنه و پایین ترین درجه حرارت های تابستانی در این نوع آب و هوا دیده می شود .

میانگین دما در تمامی ماه های سال پایین تر از صفر درجه است . یکی از ویژگی های مهم این نوع آب و هوا ، تداوم وارونگی دما  در بیش تر ایام سال است . لایه ی وارونه ی دما سطح برف و یخ را از تاثیر مستقیم وزش هوای گرم و دیگر جریان های هوایی دور نگه می دارد . ریزش جوی در عرض های جغرافیایی بالا ناچیز است

( بارش در بخش اعظم نواحی خشک ، کم تر از 250 میلی متر است ) با وجود کمی بارش میزان تبخیر به علت سردی هوا ناچیز است و پهنه های عظیم یخ و برف دائمی    به ضخامت چند هزار متر در گرینلند و قطب جنوب روی هم انباشته شده اند . تقریبا تمامی بارش به صورت برف می بارد و برف هم به شکل ذرات خشک و سختی است که باد به آسانی آن را به هر طرف می را ند . حاکمیت درجه حرارت بسیار کم و پایین مانع رشد گیاه می شود و زمین های لخت و غیر قابل کشت این نواحی وسیع را در بر گرفته ا ند .

آب و هوای توندرا : این آب و هوا در روی خشکی تقریبا به طور کامل به نیم کره ی شمالی محدود و منحصر می شود از 66 تا 75 درجه وسیع ترین نواحی توندرا در حواشی دریای قطب شمال ، آمریکای شمالی ، آسیا و اروپا حاشیه ی ساحلی گرینلند دیده می شود . در قلمرو این آب وهوا ، زمستان ها بسیار سرد و طولانی و تابستان ها بسیار کوتاه و خنک است ( فقط دو تا چهار ماه متوسط درجه حرارت بالاتر از یخ بندان است ) یخ بند ان های خطرناک در هر زمانی ممکن است روی دهد  . دامنه ی تغییرات درجه ی حرارت در آب و هوای توندرا بسیار زیاد است .

در فصل زمستان خورشید هر روز مدت کوتاهی در بالای افق نمایان می شود . حتی ممکن است اصلا خورشید دیده نشود . بنابر این انرژی تشعشعی بر ا نرژی حاصل از تابش خورشیدی غلبه دارد ؛ زیرا سطح زمین از برف پوشیده شده است . میزان بارش در قسمت اعظم سرزمین توندرا کم تر از 400 ـ300 میلی متر است ولی در قسمت هایی از کانادا ی شرقی ، به ویژه شبه جزیره ی لابرادور ، میزان بارش بیش تر است . باران بیش تر در ماه های تابستان و پاییز که گرم تر ین ماه ها هستند ، می بارد . در قسمت شمال اقیانوس اطلس دمای آب دریا به علت عبور جریان آب گرم گلف استریم ، افزایش می یابد که رطوبت زیادی جذب می کند و موجب بارش قابل ملاحظه ای در نواحی تحت نفوذ خود می شود .

مناطق دارای آب و هوا به دلیل چشم انداز خاص خود ـ که فاقد درخت است و زمین با خزه و گلسنگ پوشیده شده است ـ توندرا نامیده می شود .

تایگاه ـ در جنوب توندرا در مناطقی که دمای گرم ترین ماه سال به 10 درجه ی سانتی گراد می رسد ، درختانی رشد می کند که به جنگل ها ی کاج همیشه سبز  یا تایگا معروفند . این جنگل ها سرزمین های وسیعی از سیبری و کانادا را  می پوشاند .

در این مناطق زمستان ها کوتاه ولی سرد و شدید و تابستان ها گرم تر از منطقه ی توندرا است . تعداد جانوران این مناطق به دلیل وجود شرایط مناسب بیش تر ا ز منطقه ی توندرا ا ست و انواع پروانه ها ، مگس ها ، پشه ها و تعداد زیادی گوزن ، خرگوش و .. در این مناطق زندگی می کنند . گونه های مختلف جانوران در طی فصل زمستان به داخل جنگل پناه می برند . تعدادی از پرندگان با آغاز فصل پاییز به نواحی گرم مهاجرت می کنند . بعضی از مهره داران و بسیاری از بی مهرگان برای گریز از زمستان های طولانی و کمبود مواد غذایی به خواب زمستانی فرو می رود . با شروع فصل تابستان ، تعداد حشرات افزایش می یابد و گاهی آن ها به جنگل ها ی کاج خسارت زیادی وارد می کنند ، جوندگان نیز باعث تخریب پوشش گیاهی می شود .

استپ : این نوع پوشش گیاهی از اکراین تا آسیای صغیر ، مغولستان در آسیا و دشت های بزرگ مرکزی آمریکا دیده می شود .

بارندگی در استپ به اندازه ای نیست که در آن درخت پرورش یابد ( بین 210 تا 400 میلی متر )و تنها برای رشد گیاهان یک ساله آن هم برای مدتی محدود ،کفایت می کند .زمستان ها بسیار سرد و تابستان ها گرم است و بین فصول سرد و گرم اختلاف زیاد درجه حرارت وجود دارد . خاک معروف استپ ، چرنوزیوم ، خاکی بسیار حاصل خیز و دارای عمق کافی است و ازت و هوموس فراوانی دارد .مشخص ترین نشانه ی استپ وجود علف هایی ـ به خصوص از نوع گند میان ـ است که مانند فرشی روی زمین گسترده شده اند و نوع آن ها با میزان بارندگی ارتباط دارد . گیاهان استپی ریشه هایی دراز دارند تا بتوانند از رطوبت بخش زیرین خاک          استفاده کنند .

مزارع وسیع غله روسیه و آمریکا ـ که مهم ترین ناحیه ی غله خیز جهان است ـ اغلب در خاک های سیاه و قهوه ای استپ می روید در خاک های کم رنگ استپ مراتع وسیعی برای  تغذیه ی دام ها وجود دارد .

حیوانات استپ به علت فراوانی علف ، غالبا علف خوارند . استپ قلمرو جوندگان متعددو متنوع است . تکثیر جوندگان بسیار سریع اتفاق می افتد و فراوانی آن هابه ویژه خرگوش خسارت زیادی به درختان وارد می کند . پرندگان دانه خوار زیادی نیز به علت فراوانی دانه در استپ زندگی می کنند .

توندرا : در مجاورت قطب شمال ، گرمای کافی برای رشد گیاه وجود ندارد ؛ میزان بارش کم است و بادهای شدیدی می وزد و دوره ی رشد گیاه کوتاه است . در این مناطق درختی نمی وزد ؛ زیرا خاک در اکثر ایام سال یخ بسته است و ریشه ی درختان قادر به جذب مواد معدنی از خاک نیست . در توندرا قشر نازکی از خاک در فصل تابستان از یخ آزاد می شود ولی زیر آن گاهی تا عمق 60 متر یخ بسته باقی می ماند .

 این وضع هزاران سال در توندرا ادامه یافته و ارتباط خاک را با قشر زیرین قطع کرده است . تشکیلات گیاهی توندرا بر حسب ارتفاع زمین و عرض جغرافیایی متنوع است . پوشش گیاهی غالب در توندرا از نوع خزه ، گلسنگ و قارچ و جلبک و گیاهان علفی کوتاه قد است . قارچ ها دارای زندگی انگلی هستند و غذای لازم را از گیاهان دیگر به دست می آورند . هر گاه به عللی زندگی قارچ ها و جلبک ها مختل شود ، این دو گیاه با هم همکاری می کنند و گلسنگ تشکیل می دهند .

در توندرا به دلیل شرایط نا مساعد آب وهوا به خصوص در فصل زمستان حیوانات نسبتا کمی زندگی می کنند و تنها جانورانی می توانند در این مناطق زندگی کنند که قادر به مقابله با سرمای سخت و شدید محیط باشند . در شمال آسیا و اروپا گوزن شمالی و در کانادا گوزن کانادایی که هر دو علف خوار هستند فراوان دیده می شود .

در گذشته گاو وحشی در شمال کانادا و گرینلند فراوان بوده ولی تعداد آن ها در حال حاظر بسیار کم و نسل این حیوان در حال ا نقراض ا ست . گوشت خواران قطبی انواع محدودی دارند که معروف ترین آن ها خرس سفید ، روباه قطبی و گرگ ا ست . بعضی از پرندگان قطبی مهاجرند و در زمستان به مناطق جنوبی مهاجرت می کنند تا از گزند سرما در امان بمانند  . حشرات هم در مدت کوتاهی که هوا گرم می شود . به سرعت رشد می کنند اما زندگی کوتاهی دارند .

جنگل های استوایی :جنگل های استوایی از مهم ترین محیط های زیست جهانی هستند ؛ زیراتقریبا

انواع گیاهان و جانوران در این جنگل ها زندگی می کنند . جنگل ها بسیار متراکم اند و انواع گیاهان را در خود می پرورند . درختان تنومند گیاهان بالا رونده و انواع گیاهانی که در زیر درختان بزرگ زندگی می کنند ،

منظره ای بسیار بدیع و شگفت انگیز را به وجود می آورد . گوناگونی مواد غذایی شرایط مناسبی را برای زندگی انواع جانوران از قبیل پرندگان ، پستانداران و حشرات در داخل جنگل ها فراهم می سازد . گیاهان و درختان مناطق استوایی از نظر دارو سازی ، تولیدات کشاورزی و صنعت ارزش زیادی دارند .

بعضی از دانشمندان معتقدند با توجه به سرعت روز ا فزون ا نسان در از بین بردن جنگل ها و ایجاد زمین های کشاورزی ، توسعه ی شهرها ، ایجاد راه ها ی ارتباطی و .. این جنگل ها تا اواخر قرن حاضر از بین خواهند رفت . با نابودی این جنگل ها میزان دی اکسید کربن جو و دمای کره ی زمین افزایش خواهد یافت .

پوشش گیاهی ساوان : پوشش گیاهی این مناطق به طور عمده از ساوان تشکیل می شود که از گیاهان علفی است و در بین آن ها تک درختانی  هم دیده می شود ( درختان بائو باب و ...)

پوشش گیاهی منطقه ی ساوان در نقاط مختلف با هم تفاوت دارد ، در نزدیکی منطقه ی استوا جنگل های انبوه و در مجاورت منطقه ی خشک ، بوته ی پراکنده وعلوفه دیده می شود . انواع جانوران و پرندگان ساکن در این مناطق ، با شروع دوره ی خشکی به دیگر مناطق مهاجرت می کنند .به دلیل خشکی هوا خشک سالی و آتش سوزی زیادی در این منطقه اتفاق می افتد .

پوشش گیاهی بیابان : در این مناطق به علت کمی بارش ،تبخیر زیاد و شوری خاک ، گیاهان کمی می توانند زندگی کنند .اکثر گیاهان دارای ریشه های عمیق هستند که به وسیاه ی آن ها آب مورد نیاز خود را فراهم می کنند . برخی گیا هان بعد از بارش باران ناچیز ، به سرعت رشد کرده و گل و دانه تولید می کنند .

برگ گیاهان غالبا کوچک ، خاردار و پوشیده از کرک است . گیاهانی مانند کا کتوس می توانند در ا ندام های

   داخلی خود آب  ذخیره کنند تا در مواقع نیاز از آن استفاده نمایند . جانوران این مناطق خود را با شرایط نامساعد وفق می دهند . رنگ روشن پوست و پشم حیوانات سبب می شود نور را منعکس کنند و کاملا گرم نشوند . (غزال ، شتر )تعدادی از آن ها پاهایی قوی دارند وبه سرعت راه می روند؛وخود را به مناطق نسبتا مناسب می رسانند. تعدادی از آنها در گرمای شدید زیر سنگ ها پناه می گیرند و در جایی خنک استراحت می کنند تا بتوانند هنگام شب به فعالیت بپردازند . گیاهان و جانوران این مناطق خود را با کمبود آب و غذا سازگار می کنند .

خصیصه های روستایی ؛ از حدود نیم قرن پیش ، عده ای از محققان در شناخت مکان های روستایی بر خصیصه های زیر تا کید می کنند .

1ـ نسبت زیادی از جمعیت روستاها مستقیما در زمین های کشاورزی کار می کنند ( کار کشاورزی ).

2ـ در روستاها چشم انداز های طبیعی بر چشم اندازهای ساخت دست انسان تسلط دارد .

3 ـ تراکم جمعیت در روستاها کم تر است .

4 ـ مردم روستا در نگرش ها و رفتارها ی اجتماعی خود یک دست و متجانس هستند و از نظر اعتقادی و رفتاری با یک دیگر کم تر تفاوت دارند .

5 ـ معمولا روستاییان از نظر در آمد تفاوت چندانی با یک دیگر ندارند .

6 ـ در روستاها تعاون و همیاری در زندگی ا قتصادی اهمیت بسیاری دارد .

7 ـ تسلط و آشنایی کارگران ماهر به ویژه در بخش کشاورزی بسیار زیاد است

8 ـ در روستاها بر خلاف شهر ها سهم نیرو ی کار در بخش  خدمات بسیار ناچیز است .

گروه بندی روستاها بر اساس شکل استقرار و تیپ آن ها

اصولا در تیپ شناسی روستایی سه تیپ مشخص تحت عنوان های : روستاهای متمرکز ، روستاهای پراکنده و روستاهای بینابین می توان معرفی کرد . در این بحث شکل استقرار مساکن نسبت به یک دیگر و نیز مزارع بیش تر مورد نظر است که این خود موجب پیدایش تیپ خاصی از روستاها می شود      :

1 ـروستاهای متمرکز : در این تیپ روستا ، مساکن روستایی به یک دیگر چسبیده اند و چشم اندازی متمرکز و عموما بدون فضای خالی در محدوده ی روستا مشاهده می شود . مزارع به عنوان محل تولید روستاییان ، از خانه ها جدا هستند و گاهی در فاصله ی نسبتا زیادی از آن ها قرار دارند . عوامل مختلفی در شکل گیری این تیپ روستاها دخالت دارند که عمده ترین آن ها عبارتند از :

ـ وجود منابع آب : در مناطق خشک و نیمه خشک کشور ، یکی از علل عمده ی تشکیل روستاهای متمرکز

وجود منابع آب است ؛ یعنی هر جا که آب ظاهر شده انسان ها دور آن اجتماع کرده اند .

ـ ضرورت امر دفاع و امنیت : در گذشته مسئله ی دفاع از خود در مقابل اشرار و حتی حیوانات وحشی

امری اجتناب نا پذیر بوده و ایجاد امنیت عموما با اتکا به یک دیگر حاصل می شده ا ست . گاهی این تمرکز

به حدی زیاد می شد که دور تا دور روستا را دیوار می کشیدند . به این ترتیب  روستاهای قلعه ای به وجود می آمدند .

ـ شیوه های تولید کشاورزی : این عامل نیز در پیدایش روستاها ی متمرکز در ایران موثر بوده ا ست .

جامعه ی روستایی به علت شرایط خاص جغرافیایی و اجتماعی همگرا ست و به همین دلیل ، گرایش به سمت بهره بردا ری اشتراکی ( شیوه ی تولید مشاع ) از زمین همواره در روستاییان وجود داشته و این مسئله خود موجب پیدایی روستا های متمرکز شده است .

ـ توپوگرافی زمین : ضرورت ایجاد امنیت در مقابل حوادث طبیعی مثل سیل ، گاهی روستاییان را مجبور می کند که فضایی نسبتا محدود و کوچک را حتی در ارتفاعات به مسکن سازی اختصاص دهند یا مساکن را تا حد ممکن نزدیک به هم بسازند یا این که زمین های مسطح را به کشاورزی اختصاص دهند و دامنه ی ارتفاعات را که معمولا گستردگی چندانی ندارد برای ساختن مساکن در نظر گیرند که این خود موجب به وجود

آمدن روستاهای متمرکز شده ا ست .

2 ـ روستاهای پراکنده : در شناخت این تیپ ، شکل و وسعت مزارع دخالت دارند ؛ زیرا مزارع گسترده سطوح وسیعی از اراضی را در بر می گیرد و پاره ای از مشکلاتی که در مورد روستاهای متمرکز بیان گردید ، در این روستاها وجود ندارد . ساکن روستاها ی پراکنده ترجیح می دهند که خانه هایشان را در میان کشتزارها ی خود بسازند ؛ چون حدود مزارع مشخص و مالکیت آن ها نیز محرز ا ست .

در نتیجه در درون هر مزرعه یک خانه بنا می گردد و در نتیجه روستای پراکنده به وجود می آید . روستاهای

پراکنده محاسنی نیز دارند که مهم ترین آن ها عبارت اند از : دقیق بودن حدود مزارع ، نزدیکی مزارع به محل سکونت روستایی ، سهولت در امر تردد به مزرعه و مختار بودن در انتخاب کشت محصولات کشاورزی و نهایتا یک پارچه بودن مزرعه که کارایی  آن در کاربری ماشین های کشاورزی تجلی می یابد .

دلیل به وجود آمدن این گونه روستاهادر نواحی گیلان و مازندران در درجه ی اول وجود آب در عمق کم در تمام این ناحیه است . وجود خاک مناسب و تقریبا هم سان از نظر کیفیت دلیل دیگری است که سکونت خانوارها را در هر جایی امکان پذیر می سازد .

 3ـ روستاهای بینابین : می توان گفت که این تیپ روستاها ویژگی های روستاهای متمرکز و پراکنده را در خود جمع کرده اند . این روستاها در برخی از کشورها ی جهان عموما بر اساس یک برنامه ی مشخص طرح ریزی وساخته می شود . هم چنین وجود برخی عوامل طبیعی یا انسانی باعث پیدایش این  گونه روستاها می شود : مثلا وجود رودها و استقرار مساکن روستایی در حاشیه ی آن ها یا استقرار روستا در امتداد کف یک دره یا در مسیر یک جاده موجب پیدایش روستاهای خطی و ریسمانی شده ا ست .

تعاریف شهر ـ شهر اجتماعی از ا نسان ها در مکانی معین ا ست که زندگی عادی آنان از راه فعالیت های غیر کشاورزی به ویژه بازرگانی و صنعت تامین می شود .( ریشتفن)

شهر مکانی است که اکثریت جمعیت آن قسمت اعظم وقت خود را در داخل منطقه ی شهری صرف می کنند . ( ژان برون و پیرد فونتن )

شهر نقطه ی متمرکز امور بازرگانی ا ست . ( واگنر )

شهر محل سکونت دائمی انسان ها ومساکن است . (راتزل)

شهر اجتماعی است با تعداد و تراکم معین و متناسب جمعیت با بافت و ساختار کالبدی یک پارچه و به هم پیوسته اعم از محلات ، کوی ها یا مناطق مسکونی ، فضاهای فرهنگی ، بازرگانی ، تولیدی ، اداری ، ارتباطی و نظایر آن ها که اکثر یت ساکنان شاغل دائمی آن در مشاغل غیر کشاورزی به کار اشتغال دارند .

ملاک های تشخیص شهر از روستا

1 ـ ابعاد اکو لوژیکی : در حوضه های روستایی ، کاربری زمین ، بیش تر بخش کشاورزی را شامل ا ست .

وسعت سکونتگاه ها محدود و تراکم جمعیت بسیار پایین است . جامعه ی روستایی به حالت انزوا پناه می برد و

خود را از بقیه ی جامعه کنار می کشد .

2ـ شرایط شغلی : اقتصاد حوزه های روستایی ، بیش تر به فعالیت های بخش اول نظیر کشاورزی ، جنگل داری و ماهی گیری وابسته است و مکان هایی که در آن ها ، سهم بیش تری از نیروی کار به نوع ویژه ای از فعالیت های غیر کشاورزی جذب شده باشد شهر خوانده می شود .    

3 ـ خصیصه های اجتماعی ـ فرهنگی : در جامعه ی روستایی بر خورد ها چهره به چهره ا ست ؛ همه ی خانواده ها دارای ارزش های مشترک فرهنگی هستند و این ارزش ها همواره پردوام به نظر می رسد . البته ممکن ا ست پاره ای از ارزش های سنتی روستاها در نتیجه ی نفوذ فرهنگ شهری به تدریج تضعیف شوند .

حفاظت از محیط زیست و فرهنگ

حفاظت از محیط زیست اگر چه مسئله ای جهانی ا ست اما می توان آن را از سطحی کوچک تر نیز آغاز کرد ؛ مثلا حفاظت از محیط یک خانه ، یک ده، یک شهر ،یک رود یا دریاچه در برابر آلودگی .البته در این زمینه بیش از هر چیز لازم ا ست نگرش های خود را نسبت به محیط  مسائل محیطی و حفاظت از محیط زیست مورد ارزیابی و تجدید نظر قراردهیم . بسیاری از کارشناسان معتقدند که این کار پیش از هر چیزاز طریق به اجرا در آوردن روندهای تازه ی تربیتی امکان پذیر است ، یعنی  قبل از هر چیز باید گروه های انسانی را آموزش داد . این آموزش باید با هدف درک محیط و طبیعت و دوستی با آن باشد و در سطوح مختلف و در میان گروه های سنی گوناگون به انجام رسد . آ شکار است که ارائه ی آموزش های لازم در این زمینه باید از سنین کودکی آغاز شود ؛ به نحوی که مثلا ،( سلام کردن به بزرگ تر )به صورت امری عادی و قابل درک برای همه در آید . کسانی که تحت چنین تربیتی قرارمی گیرند ، مسلما در برابر منابع آلاینده ای مانند کارخانه ها و واحد های صنعتی که فاضلاب سمی خود را به رودخانه می ریزند  یا از دریاها و دریاچه ها به عنوان زباله دانی استفاده می کنند ، عکس العمل مناسب و معقولانه ای نشان خواهند داد . مسلما اعمال مقررات و جریمه ی افراد و واحد ها در این گونه موارد می توان نقش مو ثری د اشته باشد اما تا زمانی که کل جامعه نسبت به این امور بی تفاوت باشد کمک موثری به حفظ محیط زیست نخواهد شد . بر همین اساس ا ست که می گویند حفاظت از محیط زیست امری فرهنگی ا ست .

چرا به جهت یابی نیازمندیم ؟

به دلیل حرکت وضعی کره ی زمین به دور خودساکنان آن تصور می کنند که در هر شبانه روز ستارگان به دور سر آن ها می چرخند و تنها یک ستاره که در بالای قطب شمال زمین قرار دارد ، در جای خود ثابت ا ست . اگر چه در ظاهر این طور به نظر می رسد ، لیکن این چرخش ظاهری ستارگان به دور ستاره ی شمال به علت گردش زمین حول محور خود ا ست .این ستاره ی شمال را ستاره ی قطبی یا «جدی » می گویند که اگر بتوانیم آن را در آسمان پیدا کنیم و روبه آن بایستیم رو به شمال زمین ایستاده ایم ستاره ی قطبی را به

کمک 7 ستاره ی دیگر که به « دب اکبر »شهرت دارند می توان پیدا کرد . در نیم کره ی جنوبی برای یافتن سمت جنوب از صورت فلکی ( صلیب جنوبی ) کمک می گیرند .دانشمندان معتقدند که ( با اندکی اغماض

محور زمین که از قطب شمال و جنوب آن می گذرد دارای خاصیت مغناطیسی است و می تواند عقربه ی مغناطیس یک قطب نما را در امتداد شمال و جنوب زمین قرار دهد . در قطب نماها عقربه ی آبی  رنگ رو به شمال  می ایستد و سمت دیگر عقربه ، جهت جنوب را نشان می دهد . قبله نما در حقیقت یک قطب نماست که شمال و جنوب هر نقطه از زمین را نشان می دهد اما در کنار عقربه ی آن عقربه ی کوچک دیگری قرار دارد که جهت قبله را نمایش   می دهد .

زمین چه حرکت هایی دارد و نتایج این حرکت ها چیست ؟

زمین با سرعت 30 کیلومتر بر ثانیه در مدت یک سال ( 365 روز و 6 ساعت ) یک بار به دور خورشید می چرخد ( سال شمسی ). حال اگر یک سال را 365 روز در نظر بگیرند در هر سال 6 ساعت اضافی خواهیم داشت که طی 4  سال جمعا یک روز حاصل می شود . به این ترتیب سال 365 روزی را سال رسمی و سال 366 روزی را سال کبیسه گویند .البته هر چهار سال یک بار اسفند ماه 30 روز خواهد بود . زمین در گردش به دور خود در یک مدار بیضی شکل می چرخد وبا این صفحه ی بیضی شکل محور زمین 23 درجه و 27 دقیقه انحراف دارد . همین انحراف باعث می شود در طول یک بار گردش زمین ، ز ا ویه ی تابش خورشید به سرزمین ما از حالت عمودی به حالت غیر عمودی و بسیار مایل تغییر کند . در هر نقطه از ایران که زندگی می کنید اگر به تابش های مستقیم و متمرکز آفتاب در هنگام ظهر در فصل تابستان توجه کنید و این تابش ها را با تابش های هنگام ظهر فصل زمستان مقایسه نمایید ، متوجه این تفاوت خواهید شد .در فصل بهار و پاییز هنگام ظهر آفتاب نه خیلی مایل و نه خیلی عمودی می تابد ؛ بنابر این میزان دریافت انرژی هم بسیار کم یا بسیار زیاد نیست و فصل از نظر گرما فصلی متعادل ا ست .

جغرافی دانان اول تیر ماه را که خورشید به نیم کره ی شمالی بسیار مستقیم و متمرکز می تابد «انقلاب تابستانی » گویند . به همین ترتیب به اول دی ماه نیز که خورشید بسیار بسیار مایل می تابد ( به نیم کره ی شمالی )«انقلاب زمستانی »گفته می شود . اول فروردین و اول مهر را به ترتیب «اعتدال بهاری » و « اعتدال پاییزی »نامیده اند .       

چگونه کلاس جذابی داشته باشیم

چگونه کلاس جذابی برای دانش آموزان خود فراهم کنیم؟

1-مکث کنید تاهمه کلاس آماده شوند، قبل از آمادگی تک تک دانش آموزان تدریس را شروع نکنید.

2-اگر کلاس شلوغ است ، به دانش آموزان شلوغ خیره شوید. نگاه به دفتر نمره ،نگاه به دانش آموز

3-صحبت های خود را دوستانه وبه آرامی آغاز کنید.

4-از مطالب درس قبل سوال کنید.

5-برای درس جدید با سوالاتی آمادگی ایجاد کنید.

6-تدریس خود را با مثال های ساده، به روز وکاربردی آغاز کنید.

7-مقدمه تدریس را خیلی طولانی نکنید،که دانش آموزان خسته شوند.

8-برای ایجاد انگیزه

الف) بیان اهداف درس

ب) کاربردهای درس را در موقعیت های مختلف زندگی برای دانش آموزان بازگو کنید.

ج)درحین تدریس با سوالاتی دانش آموزان را درگیر تدریس کنید.

د)ابتدا مباحث ساده وسپس مشکل درس را مطرح کنید.

ر)استفاده از مثال های ساده ودلنشین

ز)تذکر نمره وآزمون (به احتمال زیاد ازاین درس یکی دونمره درامتحان هست)

ال نینو

مفهوم ال نینو ولانینو:

فرایندی است که بسیاری از تغییرات آب وهوایی پیش بینی شده نتیجه آن هستند.

ال نینو یک پدیده ی اقیانوسی است که تقریبا هر 5 سال یکبار درنواحی استوایی اقیانوس آرام  روی می دهد . نواحی دور از
اقیانوس در کشور پرو معمولا به شکل غیر معمول گرم شده وقبل از باز گشت به وضعیت
نرمال ویا رسیدن فصل سرما برای ماهها گرم باقی می مانند .

لانینو اصطلاح نوسان جنوبی کنایه از تغییرات جوی است که با تغییرات اقیانوس آرام به سوی شرایط گرم تر یا سردتر همراه هستند.

درپدیده النینو تبخیر آب نواحی شرقی اقیانوس آرام براثر گرما می تواند بارش باران هایی را که به شکل غیر معمول شدید هستند دربخش هایی از آمریکای جنوبی وآفریقا سبب شود .درحالیکه سایر مناطق آمریکای جنوبی ، آفریقا وبخش هایی از جنوب شرق آسیا واسترالیا درخشکسالی رنج می برند . تغییرات فشار جوی دراقیانوس آرام استوایی  همچنین می تواند تمام کره زمین را عمیقا تحت تاثیر قرار داده وزمستان های گرم تری را دربرخی مناطق جنوبی ایالات متحده وغرب کانادا سبب شود.

طی پدیده لانینو الگوهای هوایی درمناطقی که تحت تاثیر آن هستند ،می توانند به منتهی الیه مخالف کشیده شوند.

مطالعات گسترده ودراز مدت درکلمبیا ، ونزوئلا، هند وپاکستان نشان می دهد که مالاریا درزمان وقوع (النینو) شیوع پیدا می کند. مناطق دچار خشکسالی ویا سیل زدگی اغلب مورد تهاجم بیماری هایی بوده اند ؛ که توسط پشه ها جوندگان وآب منتقل شده اند . به علاوه دربسیاری مناطق خشک ،آتش مهار ناپذیر ،آلودگی هوا را تا مایل ها آن طرف تر به همراه داشته است .

الگوههای متعدد آب وهوایی پیش بینی می کند که با گرم شدن جو زمین واقیانوس ها ،النینو ها شایع تر وشدید تر است . این بدان معناست که بلایای هواشناسی وبیماری هایی که بدین ترتیب رواج می یابند، افزایش خواهند یافت.

مناطق قطبی


مناطق قطبی

مناطق مدیترانه ای

مناطق مدیترانه ای

نصایح لقمان حکیم


نصایح لقمان حکیم به فرزندش


لقمان حکیم، غلام سیاهی بود که در سرزمین سودان چشم به جهان گشود. گرچه او چهره ای سیاه و نازیبا داشت، ولی از دلی روشن، فکری باز و ایمانی استوار برخوردار بود. او که در آغاز جوانی برده ای مملوک بود، به دلیل نبوغ عجیب و حکمت وسیعش آزاد شد و هر روز مقامش اوج گرفت تا شهره ی آفاق شد. او مردی امین بود، چشم از حرام فرو می بست، از ادای حرف ناسزا و بی مورد پرهیز می کرد و هیچگاه دامن خود را به گناه نیالود و همواره در امور زندگی شرط عفت و اخلاص را رعایت می کرد. بیشتر وقت خود را در همنشینی با فقها و دانشمندان و پادشاهان می گذراند و مسئولیت خطیر آنها را گوشزد می کرد و آنها را از کبر و غرور برحذر می داشت و خود نیز از احوال ایشان عبرت می گرفت و در این میان فرزند برومند لقمان که نظر پدر را به خود معطوف داشته بود، بیشتر مورد خطاب او قرار می گرفت. هرچند نصایح لقمان بیشتر جنبه عمومی داشت و سعی لقمان بر این بود که در مناسبت های مختلف فرزندش و همچنین سایر مردم را پند و اندرز دهد که در این رابطه گوشه ای از این پندها را در این ایمیل مرور می کنیم :

۱. فرزندم هیچ کس و هیچ چیز را با خداوند شریک مکن.

۲. با پدر و مادرت بهترین رفتار را داشته باش.

۳. بدان که هیچ چیز از خداوند پنهان نمی ماند.

۴. نماز را آنگونه که شایسته است بپادار.

۵. اندرز و نصیحت دیگران را فراموش مکن.

۶. از بدان انتظار مردانگی و نیکی نداشته باش.

۷. از مردم روی مگردان و با آنها بی اعتنا مباش.

۸. با غرور و تکبر با دیگران رفتار مکن.

۹. در مقابل پیش آمدها شکیبا باش.

۱۰. بر سر دیگران فریاد مکش و آرام سخن بگو.

۱۱. از طریق اسماء و صفات خداوند او را بخوبی بشناس.

۱۲. به آنچه دیگران را اندرز می دهی خود پیشتر عمل کن.

۱۳. سخن به اندازه بگو.

۱۴. حق دیگران را به خوبی ادا کن.

۱۵. راز و اسرارت را نزد خود نگاه دار.

۱۶. به هنگام سختی دوست را آزمایش کن.

۱۷. با سود و زیان دوست را امتحان کن.

۱۸. با بدان و جاهلان همنشینی مکن.

۱۹. با اندیشمندان و عالمان همراه باش.

۲۰. در کسب و کار نیک جدّی باش.
۲۱. بر کوته فکران و ضعیف عنصران اعتماد مکن.

۲۲. با عاقلان ایماندار مدام مشورت کن.

۲۳. سخن سنجیدۀ همراه با دلیل را بیان کن.

۲۴. روزهای جوانی را غنیمت بدان.

۲۵. هم مرد دنیا و هم مرد آخرت باش.

۲۶. یاران و آشنایان را احترام کن.

۲۷. با دوست و دشمن، خوش اخلاق باش.

۲۸. وجود پدر و مادر را غنیمت بشمار.

۲۹. معلم و استاد را همچون پدر و مادر دوست بدار.

۳۰. کمتر از درآمدی که داری خرج کن.

۳۱. در همۀ امور میانه رو باش.

۳۲. گذشت و جوانمردی را پیشه کن.

۳۳. هر چه که می توانی با مهمان مهربان باش.

۳۴. در مجالس و معابر چشم و زبان را از گناه باز دار.

۳۵. بهداشت و نظافت را هیچگاه فراموش مکن.

۳۶. هیچگاه دوستان و هم کیشان خود را ترک مکن.

۳۷. فرزندانت را دانش و دینداری بیاموز.

۳۸. سوارکاری و تیراندازی و ... را فراگیر.

۳۹. در هر کاری از دست و پای راست آغاز کن.

۴۰. با هر کس به اندازۀ درک او سخن بگو.

۴۱. به هنگام سخن متین و آرام باش.

۴۲. به کم گفتن و کم خوردن و کم خوابیدن خود را عادت بده.

۴۳. آنچه را که برای خود نمی پسندی برای دیگران مپسند.

۴۴. هر کاری را با آگاهی و استادی انجام بده.

۴۵. نا آموخته استادی مکن.

۴۶. با ضعیفان و کودکان سرّ خود را در میان نگذار.

۴۷. چشم به راه کمک و یاری دیگران مباش.

۴۸. از بدان انتظار مردانگی و نیکی نداشته باش.

۴۹. هیچ کاری را پیش از اندیشه و تدبر انجام مده.

۵۰. کار ناکره را کرده خود مدان.

۵۱. کار امروز را به فردا مینداز.

۵۲. با بزرگتر از خود مزاح مکن.

۵۳. با بزرگان سخن طولانی مگو.

۵۴. کاری مکن که جاهلان با تو جرأت گستاخی پیدا کنند.

۵۵. محتاجان را از مال خود محروم مگردان.

۵۶. دعوا و دشمنی گذشته را دوباره زنده مکن.

۵۷. کار خوب دیگران را کار خود نشان مده.

۵۸. مال و ثروت خود را به دوست و دشمن نشان مده.

۵۹. با خویشاوندان قطع خویشاوندی مکن.

۶۰. هیچگاه پاکان و پرهیزکاران را غیبت مکن.

۶۱. خودخواه و متکبر مباش.

۶۲. در حضور ایستادگان منشین.

۶۳. در حضور دیگران دندان پاک مکن.

۶۴. با صدای بلند آب دهان و بینی را پاک مکن.

۶۵. به هنگام خمیازه دست بر دهان خویش بگذار.

۶۶. حالت خستگی را در حضور دیگران ظاهر مکن.

۶۷. در مجالس انگشت در بینی مینداز.

۶۸. کلام جدی را با مزاح آمیخته مکن.

۶۹. هیچکس را پیش دیگران خجل و رسوا مکن.

۷۰. با چشم و ابرو با دیگران سخن مگو.

۷۱. سخن گفته شده را تکرار مکن.

۷۲. از شوخی و مزاح خود کمتر کن.

۷۳. از خود و خویشاوندان نزد دیگران تعریف مکن.

۷۴. از پوشیدن لباس و آرایش زنان پرهیز کن.

۷۵. از خواسته های نابجای زن و فرزندان پیروی مکن.

۷۶. حرمت هر کس را در حد خود نگاه دار.

۷۷. در بد کاری با اقوام و دوستان همکاری مکن.

۷۸. از مردگان به نیکی یاد کن.

۷۹. از خصومت و جنگ افروزی جدّا پرهیز کن.

۸۰. با چشم احترام به کار دیگران نگاه کن.

۸۱. نان خود را بر سفره ی دیگران مخور.

۸۲. در هیچ کاری شتاب مکن.

۸۳. برای جمع آوری بیش از حد مال و ثروت حرص مخور.

۸۴. به هنگاه خشم شکیبا باش و سخن سنجیده بگو.

۸۵. از پیش دیگران غذا و میوه بر مدار.

۸۶. در راه رفتن از بزرگان پیشی مگیر.

۸۷. سخن و کلام دیگران را قطع مکن.

۸۸. به هنگام راه رفتن جز به ضرورت چپ و راست خود را نگاه مکن.

۸۹. در حضور مهمان بر کسی خشم مگیر.

۹۰. مهمان را به هیچ کاری دستور مده.

۹۱. با دیوانه و مست سخن مگو.

۹۲. برای کسب سود و دوری از زیان آبروی خود را مریز.

۹۳. در کار دیگران کنجکاوی و جاسوسی مکن.

۹۴. در اصلاح میان مردم هیچ گاه کوتاهی مکن.

۹۵. ادب و تواضع را هیچگاه فراموش مکن.

۹۶. با خداوند صادق و با مردم با انصاف باش.

۹۷. بر آرزو ها و خواسته های خود غالب باش.

۹۸. خدمتکاری بزرگان و همکاری با مستمندان را فراموش مکن.

۹۹. با بزرگان با ادب و با کودکان مهربان باش.

۱۰۰. با دشمنان مدارا کن و در مقابل جاهلان خاموش باش.

۱۰۱. در مال و مقام دیگران طمع مکن.

۱۰۲. از رفت و آمد و مال و مرام و مسلک خویش کمتر بگو.

۱۰۳. بجز خداوند هیچ کس و هیچ چیز را فرمانروا و فریادرس خویش مشمار.

۱۰۴. عمر و روزی با حساب و کتاب است، پس مترس و طمع مکن.

۱۰۵. عمر را برای عمل و عبادت و پاکی و پرهیزکاری غنیمت بدان.

۱۰۶. اگر بهشت را می طلبی از فساد و ستم و گردن کشی پرهیز کن.

۱۰۷. سرچشمه ی زشتی ها را دنیا پرستی و مستی و نادانی بدان.

۱۰۸. بجز در حق و راستی بندگان خدا را بندگی و فرمانبری مکن.

۱۰۹. خود را با ستم سلاطین شریک مگردان.

۱۱۰. دنیای دیگر را به دست فراموشی مسپار.







لبنان

لبنان کشوری در حاشیه مدیترانه با مساحت 10452 کیلومتر مربع است.

پایتخت لبنان بیروت شهری زیبا بندری و در کنار دریاست. این شهر دارای دو بخش است. شمال شرق مسیحی نشین و جنوب غربی مسلمان نشین است.جنوب یا غرب این شهر با این که اخیرا مورد توجّه واقع شده، هنوز مشکلات متعدد دارد. همین که از خط حایل بین دو منطقه عبور کنید و به منطقه مسیحی نشین وارد شوید، وضعیّت به طور محسوس متفاوت است. خیابان ها، بسیار تمیز با اتومبیل های مدرن، انگار به یک کشور اروپائی وارد می شوید. این وضعیت به طور جدّی قابل تأمل است.

لبنان دارای چهار میلیون نفر جمعیّت است و چهارده میلیون نفر مهاجر در سراسر جهان دارد.

مردم لبنان غالبا سازگارند. از اینرو به راحتی می توانند خودشان را با فرهنگ های گوناگون هماهنگ کنند. در عرصه های مختلف انسان هایی موفق محسوب می شوند.

لبنان از جهت اقتصادی و نظامی کشوری ضعیف به شمار می رود و از آن جا که با رژیم اشغالگر قدس هم مرز است، از سوی این رژیم غاصب مورد هجوم واقع شده، بخش هایی از آن سالیان درازی در اشغال قرار داشت.

در بین کلیه کشورهای عربی تنها کشوری که عملاً در مقابل رژیم اشغالگر ایستادگی می کند، لبنان است. آن هم نیروهای حزب اللّه که شیعیانی استوار و مقاومند.

توانمندی نیروهای حزب اللّه به گونه ای است که حتی سوریه که مدعی مقاومت در مقابل اسرائیل است، سعی می کند و خود را حامی حزب اللّه معرفی کند به این وسیله بخش هایی از سوریه را که در اشغال اسرائیل است، آزاد سازد.

وضعیت فرهنگی لبنان

لبنان به چهار راه فرهنگی جهان معروف است. عقائد، ادیان، مکاتب و افکار گوناگون به راحتی در آن کشور ترویج می شود. در حقیقت می توان گفت: آن جا منطقه ی آزاد فرهنگی دنیا به حساب می آید.

فرهنگ غرب از سویی و فرهنگ آسیا از سوی دیگر و گاهی فرهنگ آفریقا در آن جا راه دارد و به سهولت با ابزارهای ارتباطی و با شیوه های جذّاب ترویج می شود. فضای شبهه پراکنی باز است و مردم تحت تأثیر القاءات و شبهات فراوان قرار می گیرند.

مسیحیان در لبنان حدود 40 مجله دارند که در بسیاری از موارد مطالب خود را در قالب های علمی ارائه می کنند.

کتاب هایی در نقد قرآن نوشته می شود و به خیال خودشان اشتباهات قرآن را بیان می کنند. در مقابل، تبلیغات شیعیان تا حدود زیادی به صورت شعار مطرح می شود.

بسیاری از کشورها در لبنان بر علیه شیعه تبلیغ می کنند و برای ویران کردن ایران، لبنان را نقطه شروع می دانند.

هر روز در روزنامه ها و مجلات بر علیه شیعیان بحث می شود.

در لبنان تعداد کانال های تلویزیونی به حدی است که مردم از آمار دقیق آن اطلاعی ندارند. آن ها اظهار می کنند حدود 200 تا 500 کانال تلویزیونی قابل دسترسی است. افراد با پرداخت وجهی می توانند کانال های مختلف را ببینند.اگر چه تعداد 9 کانال برای همگان بدون پرداخت هزینه ای قابل استفاده است.

شبکه ال بی سی مربوط به مسیحیان لبنان است که از طریق ماهواره در همه جا پخش می شود و برنامه های آن بسیار مبتذل است. در عربستان، لبنان را به ال بی سی می شناسند. در تلویزیون از لواط، ازدواج مرد با محارم خودش و ...بحث می شود. و مبنا بر هتاکی و سنّت سوزی است. در مقابل کانال اقراء عربستان مذهبی است و بینندگانی دارد.

تلویزیون الجزیره خیلی خراب نیست در عین حال جذاب است. این کانال ماهواره ای است.

یک کانال تلویزیونی در بیروت وجود دارد که به صورت شبانه روزی مرثیه پخش می کند.

تلویزیون ایران شبکه «سحر» برای زمان محدودی در خارج از کشور پخش می شود که واقعا باید درباره ی فعالیّت آن تجدید نظر شود.

کانال المنار مربوط به حزب الله است که تاحدودی مناسب است و به اخبار ایران به طور جدّی می پردازد.

احساس می شود که اگر کسانی بخواهند ایران را بعد از همگانی شدن ماهواره مطالعه کنند، اکنون می توانند به طور جدّی وضعیت شیعیان لبنان را به عنوان جامعه نمونه مورد دقّت و مطالعه قرار دهند و برای آینده برنامه ای بیندیشند. لازم به ذکر است که وضعیت فرهنگ دینی مردم لبنان نسبت به گذشته که تقریبا آثاری از دین باقی نمانده بوده بسیار بهتر و توجّه شیعیان به اسلام ناب محمّدی صلی الله علیه و آله خیلی بیش از گذشته های دور است.

شیعیان لبنان غالبا بازگشت خود را به هویّت مذهبی، مرهون دو عامل اساسی می دانند:

1 ـ امام موسی صدر رحمه الله 2 ـ امام خمینی رحمه الله و انقلاب اسلامی ایران.

مردم لبنان نسبت به مقام معظم رهبری بسیار علاقمند و اطاعت آنان از رهبری شیعیان جهان بسیار قوی و نیرومند است.

همه شیعیان لبنان روی انقلاب ایران حساس هستند. و ایران را وطن اوّل خود و لبنان را وطن دوم می دانند. آنان می گویند ما نمی توانیم در لبنان کشور شیعی داشته باشیم ولی در ایران حکومت شیعه برقرار است.

مدارس آموزش و پرورش

در این کشور 33% از مدارس، توسط دولت و بقیه زیر نظر کلیسا و مسیحیّت اداره می شود. برخی از شیعیان، مدیریت تعداد معدودی از مدارس دولتی را به عهده گرفته اند که در مجموع حرکتی است لیکن نسبت به نیاز شیعیان بسیار کم است.

دولت برای مدارس غیر دولتی، حداقل و حداکثری برای دروس پیش بینی کرده و آنان باید مدارس را بر اساس آن چهارچوب ها اداره کنند. از این رو مدیران مدارس با توجّه به اهداف خود می توانند درس هایی را در مدارس ارائه کنند.

برای ایجاد و تشکیل مدرسه، دولت پس از بررسی، مجوز تأسیس مدرسه صادر می کند و پس از آغاز فعالیّت هر مدرسه لیست دانش آموزان خود را به آموزش و پرورش لبنان تحویل می دهد و در پایان سال مدرک تحصیلی به آنان اعطا می کند.

حزب الله از حدود سال 1380 هجری قمری به فکر تأسیس مدارسی برای شیعیان افتاد و تاکنون 9 مدرسه در لبنان و یک مدرسه در قم با کمک های مقام معظم رهبری و دولت ایران تأسیس کرده است که به نام مدارس المهدی شناخته می شود.

مسیحیّت که از 300 سال قبل در این کشور مدرسه ایجاد کرده، اکنون دارای400 مدرسه است. در مقایسه با 9مدرسه المهدی فاصله بسیار زیادی است.

مدارس المهدی مجموعا 6000 دانش آموز تحت پوشش دارند. در حالی که گاهی یکی از مدارس مسیحیان 6000دانش آموز دارد.

در مدارس المهدی در هفته 2 ساعت درس دینی و یک ساعت درس انگلیسی اضافه بر برنامه تدریس می شود.

در مجموع 4% از دانش آموزان شیعه، در مدارس شیعیان و بقیه در مدارس دولتی و تعداد زیادی در مدارس مسیحیان و مقدار اندکی هم در مدارس اهل سنت درس می خوانند. که این وضعیت خسارات جبران ناپذیری از جهت دینی و اخلاقی برای آنان درپی داشته است.

تدوین کتاب

دولت برای مدارس خود کتاب هایی تدوین کرده است. مدارس دیگر در انتخاب کتب درسی آزادند. این امر مؤسسات انتشاراتی را بر آن داشته که برای جلب مشتری در تدوین کتاب، بهتر رقابت کنند و هر مدرسه سعی می کند بهترین را انتخاب و خریداری کند.

مدارس المهدی برای انتخاب کتاب ـ با توجّه به ملاک های اخلاقی دینی ـ دچار مشکلات زیادی هستند.

غالب مدارس لبنان از دانش آموزان هزینه آموزشی دریافت می کنند و در برخی موارد از کمک های افراد خیّر استفاده می کنند.

هزینه آموزشی در مدارس تا حدّی زیاد است که گاهی اعضای حزب الله به دلیل عدم توان پرداخت کمک هزینه تحصیلی، فرزندان خود را از مدارس بیرون می برند.

در لبنان کلیه کسانی که مدرک دیپلم دریافت کنند، بدون کنکور می توانند وارد دانشگاه شوند.

در لبنان چنانچه بین طوائف اختلاف و درگیری باشد، امّا یک قانون عامی وجود دارد و آن این که همه، به علما و لو از گروه مخالف خود باشد، احترام می گذارند و روحانیون همه ی طوائف، محترم هستند.حتی مأمورین در لبنان هرگز از یک روحانی سؤال نمی کنند اقامه شماکجاست

به نظر می رسد با توجّه به وضعیت خاص لبنان تأسیس مدارس ابتدایی، راهنمایی و متوسطه بیش از دانشگاه اهمیّت داشته باشد.

۰ شهر تاریخی بابیلوس شهر بابیلوس که در سواحل شمالی بیروت در لبنان واقع شده است و از مناطق باستانی بسیار قدیمی جهان محسوب می گردد . بقایای قرون وسطی و جنگهای صلیبی و حفاریهای بسیار آن را به یکی از مناطق باستان شناسی مهم در جهان تبدیل کرده است . قدمت بابیلوس به ۷ هزار سال پیش بر می گردد گروهی کوچک از ماهیگیران عهد نو سنگی در سواحل بیروت ساکن شدند که هنوز وسایل و حتی کلبه هایی از بقایای آنها در منطقه وجود دارد .این منطقه در اوایل عصر برنز در هزاره سوم پیش از میلاد به یکی از مراکز مهم کشتیرانی بدل گشت و از آنجا که فراعنه و پادشاهی کشورهای دیگر برای ساخت کشتی و مقبرهها و مراسم معنوی خود به چوب صنوبر و انواع الوار احتیاج داشتند ارتباط وسیعی با این شهر بر قرار کردند و در ازای آنها نیز انواع گنجینه های قیمتی به بابیلوس روانه کردند . این روند سالها ادامه یافت تا اینکه قبایل آموریت از کویر به این منطقه ساحلی حمله کردند و بابیلوس را به آتش کشیدند اما پس ساکن شدن در شهر ، شهر رادوباره ساختند . مصر با فرستادن هدایای بسیار دوباره ارتباط خود را حفظ کرد . به راحتی می توان از گنجینه های بسیار در مقبره شاهان بابیلوس به ثروت سرشار این شهر پی برد . در سال ۱۳۰۰ ق . م گروهی معروف به انسانهای دریایی از شمال به شرق مدیترانه روی آوردند و در این منطقه ساکن شدند که امروزه آنها را به نام فینیقیه ای ها می شناسیم . در همین دوران نوشتن و خط در بابیلوس بسیار رواج یافت و حتی در سال ۸۰۰ م به یونان راه یافت . در هزاره اول پیش از میلاد ، بابیلوس از تجارت با آشوریان و بابلیان سود بسیار می برد و پس از آن با ایران ارتباط بر قرار کرد . و کم کم این شهر در سالهای نخست عصر برنز به یکی از پایگاهای مهم دفاعی ایران محسوب می شد . بعد از فتح بابیلوس به دست اسکندر مقدونی زبان یونانی در بابیلوس رواج یافت و فرهنگ و سنن مردم بابیلوس با یونانی ها در هم آمیخت بعد از یونانیان رومیها بر بابیلوس حاکم شدند و معابد و حمامها و ساختمانهای دولتی بسیاری را در آن بنا نهادند . بابیلوس امروزه شهری پر رونق و نوین ، با قلبی تاریخی و کهن و آمیزه ای از سنن است . بندر قدیمی آن هم چنان در برابر دریا مقاومت می کند و در کنار آن بقایایی از حفاریهای شهر باستانی صلیبیون و کلیسا و بازار قدیمی و دیوارهای کهن قرون وسطی به همراه تعداد بیشماری از غذا خوری های متنوع و هتلها و فروشگاههای رنگارنگ ، خیابانهای زیبا که تلفیقی از معماری باستانی و نوین است به چشم می خورد . امروزه شهر بابیلوس یکی از مناطق توریستی لبنان محسوب می گردد و سالانه هزاران گردشگر از مناطق مختلف جهان برای دیدن این شهر عازم این کشور می گردند .