زندیه :
زند بخش کوچکی از ایل لک جزء طوایف لر بودند ، که درنواحی ملایر ساکن بودند . نادرشاه آنها را به دره گز خراسان درمقابل ترکمانان قرار داد.
ایل زند پیرو آیین تشیع بودند ؛ وکریم خان مردی متدین ومقید به حفظ آداب وسنن مذهبی بود . کریم خان در زور بازو ، بهره گیری از ابزار وآلات جنگی و تیراندازی بی همتا بود . در راستای حفظ آرامش وامنیت عمومی وجود سپاهی منظم را امری اجتناب ناپذیر می دانست . لشکر او در شیراز تعداد 455 هزار نفر بودند . علاوه برسپاه فوق 1400 تفنگچی دارای تفنگ های چخماقی وشمشیر های مرغوب بودند؛ وآنها را غلام چخماقی می گفتند . 1000 نفر از زبدگان سپاه به نام (فوج یساول ) و1000 نفر (نسقچی) و700 نفر (فراش) و300 نفر (شاطر) وروی هم رفته حدود شش هزار نفر از (ده باشی) تا سردار کل خدمت می کردند .
سپاه زند پس از کریم خان وبعد از فوت او فرو ریخت .
کریم خان خود را اسیر لذت های دنیوی نکرد . او هنگام مرگ فقط شش هزار تومان دارایی داشت . او بسیار قوی هیکل وتنومند بود وبین پیروان مذاهب گوناگون هیچ تفاوتی قائل نبود . هیچ گاه از زیورآلات وجواهر استفاده نمی کرد و هیچ گاه در لهو ولعب مستغرق نمی گردید.
کریم خان خواندن ونوشتن نیاموخته بود ولی به دانشمندان وعلما توجه خاصی نشان می داد .